پایگاه خبری اعتیاد

مدتی پیش رئیس اداره سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور اعلام کرد که برخی از مراجعین که اصلاً سابقه مصرف شیشه نداشته‌اند با مسمومیت شیشه و مقدار بسیار بالای این ماده در خون خود، به اورژانس‌های کشور مراجعه کردند. پس از اخذ شرح حال بیماران مشخص شد که آنها در یکی از سفره خانه‌ها یا قهوه خانه‌های سطح شهرفقط قلیان کشیده‌اند. حال این سؤال پیش می‌آید که رد پای شیشه در تنباکوی قلیان چگونه دیده شده است. آیا برای فروشندگان قلیان صرفه اقتصادی دارد که به قلیان نسبتاً ارزان قیمت، شیشه بسیار گران و پر هزینه را اضافه کنند؟

در سال 1383 با ورود نخستین محموله‌های شیشه به کشور از سنگاپور، مالزی و تایلند، قیمت این ماده به کیلویی 200 میلیون تومان رسید. اما به مرور زمان و با ورود افدرین (پیش ساز ماده شیشه) به‌صورت قاچاق به کشور و تولید این ماده در داخل منازل، قیمت یک کیلوی این ماده در طول سال گذشته به 45 میلیون تومان رسید. اخیراً دوباره به علت محدودیت در ورود ماده پیش ساز شیشه، قیمت یک کیلو شیشه تولید داخل، در برخی انواع، حتی به 100 تا 150 میلیون تومان نیز رسیده است. حال این سؤال پیش می‌آید که آیا ریختن شیشه 100 میلیون تومانی داخل قلیان برای فروشندگان آن صرفه اقتصادی دارد؟ سؤال دیگر اینجاست آیا این موارد مسمومیت به یک نفر ختم شده است یا چندین نفر از جاهای مختلف شهر با این شکایت مراجعه کرده اند؟ پاسخ دکتر صادق نیت رئیس اداره سلامت محیط و کار وزارت بهداشت این بود که این موارد به یک نفر ختم نشده است و تعداد زیادی از مصرف‌کنندگان قلیان با مسمومیت شیشه به درمانگاه‌های کشور مراجعه کرده‌اند. البته بیشتر این موارد در شهر تهران مشاهده شده است و تعداد این موارد در شهرهای دیگر چندان زیاد نیست.

در نگاه اول به نظر می‌رسد که هیچ عطارعاقلی داخل زردچوبه خود، دزدکی زعفران اضافه نمی‌کند. پس انگیزه‌های مالی برای اضافه کردن شیشه و به‌دنبال آن لذت افزایی قلیان چیست؟ تصور می‌کنم کارخانه‌هایی که برای تولید تنباکوی قلیان از تنباکوهای آلوده به قارچ و میکروب استفاده می‌کنند تا صرفه اقتصادی داشته باشد و تفاله تنباکوهای باقی مانده از کارخانه‌های دیگر تنباکو‌سازی را به قیمت ناچیز خریداری می‌کنند، از نظر صرفه اقتصادی قادر نخواهند بود تا به تنباکوی ارزان و بی‌کیفیت خود شیشه گرانقیمت آنهم در آنطرف مرزها که قیمت آن از کشور ما بسیار بیشتر است اضافه کنند. نظر کارشناسی اینجانب در مورد افزودن شیشه به قلیان این است که برخی بیماران در کلینیک‌های درمانی، از اعتیاد به شیشه حتی با یکبار مصرف این ماده خبر دادند. به طوری که فرد مصرف‌کننده به اصرار دوستانش فقط یکبار شیشه مصرف کرده است و دیگر قادر به ترک آن نبوده است. ازطرف دیگر برخی متخصصان بر این باورند که فرد مصرف‌کننده یک ماده اگر نداند که ماده مصرفی وی به طور مثال شیشه است، احتمال اعتیاد به آن ماده کاهش می‌یابد. بدین معنی که اگر ما در غذای یک فرد یا نوشیدنی او شیشه اضافه کنیم و فرد هیچگونه مشکل یا اختلال روحی، مهارتی و اجتماعی نداشته باشد، حس نشئگی شیشه را درک نمی‌کند و حتی گاهی با شکایت احساس بدحالی، تپش قلب و گر گرفتگی به درمانگاه مراجعه می‌کند. به زبان دیگر فرد مصرف‌کننده باید بداند چه ماده‌ای استفاده می‌کند تا به اصطلاح مصرف کنندگان، فاز نشئگی آن ماده را درک کند. فرد مصرف‌کننده از مصرف مواد، انتظاراتی دارد که در هنگام مصرف آنها را بیشتر و ملموس‌تر درک می‌کند. اما مطمئناً انتظار نداریم تا یک فروشنده قلیان در قهوه‌خانه، از آخرین تئوری‌های اعتیاد جهان مطلع باشد. پس او به احتمال زیاد با فکر خودش پیش می‌رود وهمان کاری را که فکر می‌کند درست است انجام می‌دهد.

به احتمال زیاد فردی که به قلیان مصرفی قهوه‌خانه یا سفره‌خانه خود شیشه اضافه کرده است این تصور را داشته که جوان مصرف‌کننده قلیان از مصرف قلیان‌های وی حس نشئگی خاصی را تجربه می‌کند و بعدها نیز برای تجربه همان حس، به همان قهوه خانه مراجعه خواهد کرد. باز از طرف دیگر به احتمال زیاد از دوز مناسب شیشه در داخل قلیان نیز مطلع نبوده است که با افــــزودن آن مصرف کنندگانش را مسموم کرده است.

حال سؤال این است که در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد؟ به نظر می‌رسد که اگر فروشنده قلیان به مرور زمان دوز مصرفی شیشه جوانان را با آزمون و خطا پیدا کند و به اندازه‌ای شیشه اضافه کند که افراد مسموم نشوند، این احتمال وجود دارد که لذت قلیان‌های آلوده به ماده شیشه مشتری بیشتری پیدا کند و به مرور زمان این افراد به مصرف خالص خود ماده شیشه نیزعلاقه‌مند شوند.

از امروز با وقوع اتفاقاتی از این دست به نظر می‌رسد که مصرف قلیان در سفره‌خانه‌ها یا قهوه‌خانه‌ها با ریسک بالایی همراه باشد و سلامت انسان نیز هنوز آنقدر بی‌ارزش نشده است که بخواهیم آن را به این سادگی در معرض آسیب قرار دهیم.

مخاطب اصلی این مقاله جوانان و خانواده‌های آنها هستند که ممکن است با تفریح پنداشتن مصرف قلیان سلامت خانواده را به خطر بیندازند. ما آنچه را که لازم بود گفتیم حال تصمیم با خود شما جوانان و خانواده‌های گرامی است. به قول سعدی شیراز

من آنچه شرط بلاغ است با تو می‌گویم/ تو خواه از سخنم پند گیر و خواه ملال

دکتر هومان نارنجی‌ها –کارشناس و پژوهشگر اعتیاد

منبع : روزنامه ایران