پایگاه خبری اعتیاد

دبیر کل اسبق ستاد مبارزه با مواد مخدر می‌گوید که طبق قانون کشت گونه‌ای از خشخاش در ایران (اولیفرا) از سال 83 به بعد مجاز اعلام شده است اما کم‌کاری‌ها سبب شده آیین‌نامه اجرای این قانون، هیچ‌گاه تدوین نشود. علی هاشمی دبیر کل اسبق ستاد مبارزه با مواد مخدر و رییس سابق کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره دلایل توقف این قانون توضیحاتی ارائه می‌کند.
 چرا قانونی که برای توزیع دولتی مواد مخدر وضع شده بود، متوقف شد؟
آن قانون اجرا نشد که متوقف شود. مجمع تشخیص مصلحت آن قانون راتصویب کرد و رهبری هم ابلاغ کردند. قرار بود برایش آیین نامه بنویسند اما اراده‌ای در کشور نبود که اجرا شود.
 چرا اراده نبود؟
بحث مفصلی دارد که نمی‌خواهم به آن وارد شوم. مهم‌ترین رکن مصوبه مجمع این بود که مجوزی که برای کشت خشخاش داشتیم باطل شده بود. در سال 59 خودمان آن را باطل کردیم و کشت خشخاش را نابود کردیم. ما جزء هفت تا هشت کشوری بودیم که سازمان ملل به ما مجوز کشت داده بود. همسایه‌های ما کشت داشتند و ما به شکل سنتی مصرف داشتیم. آن مجوز ارزش راهبری و استراتژیک برای ایران داشت و از زمان شاه هم بود. متاسفانه ما به دلیل عدم کار کارشناسی و نداشتن نگاه علمی خودمان یک طرفه مجوزمان را در شورای انقلاب باطل کردیم. مواد مخدر از آن مقطع وضع بحرانی‌تری به خود گرفت. آن زمان افغانستان 300 تن تولید داشت. در حال حاضر این رقم به 10 تا 15 هزار تن رسیده است. بعد از حذف مزارع به این نتیجه رسیدیم که مدیریت مصرف را با تولید داروی ارزان‌قیمت برای معتادان در دست خود بگیریم. به این دلیل، کشت نوع خاصی از شقایق مورفین‌دار رادر مجمع تصویب کردیم. من پیگیر بودم و وزیر بهداشت وقت، آقای دکتر پزشکیان هم پیگیر این مسئله بود. ستاد مبارزه با قاچاق هم متولی بود. این پیشنهاد تصویب و ابلاغ شد. در حال حاضر هم مکمل الحاقی ماده 41 قانون است. فقط ستاد باید آیین‌نامه‌های قانون را نهایی می‌کرد. باید وزارت خارجه دنبال مجوز از سازمان ملل می‌رفت و جهاد کشاورزی امکانات کشت را فراهم می‌کرد که این کارها انجام نشده است. بدبینانه‌ترین حالت این است که همان مافیایی که به ما القا کرد و هدایتمان کرد که ناآگاهانه کشت خشخاش را امحا کنیم، به اعتقاد من همان مافیا هم اکنون نمی‌گذارد که این کشت انجام شود زیرا بازار بزرگی از دستشان خارج می‌شود. 
 کدام بازار بزرگ از دستشان خارج می‌شود؟
بازار بزرگ چهار میلیون آدمی که مصرف‌کننده مواد مخدر هستند. به این گروه باید روزانه و منظم مواد برسد. از تفننی‌ها بگیر تا معتادان قطعی که دو میلیون و 900 تا سه میلیون نفر هستند. این بازار، گسترده است. طبق آماری که داریم بر اساس برآورد سال 83، اقتصاد مواد مخدر 12 میلیارد دلار بود که 46 درصد آن مربوط به مصرف بود. یعنی اگر گردش مالی بخش مصرف نزدیک به پنج میلیارد دلار باشد، در صورت ثابت‌ماندن شرایط با گذشت 16 سال از آن تاریخ، گردش مالی بازار مصرف تریاک نزدیک 80 تا 90 هزار میلیارد تومان است. مافیای مواد مخدر نمی‌گذارند این بازار از دستشان در برود. اعتقاد من این است که با توجیحات قانونی و سهل انگاری‌ها، مصوبه مجمع اجرا نشده‌ است. شنیده‌ام دوستان نیروی انتظامی، بنیاد تعاون و جاهای مختلف دنبال اجرای آن هستند اما خبر ندارم که موفق به اجرا شده‌اند یا خیر، اطلاع دقیق ندارم.
 مصوبه مجمع تشخیص در زمینه کشت آن گونه خشخاشی است که از آن تریاک استخراج نمی‌شود؟
مصوبه ما شقایق اولیفرایی بود که از تولید آن فقط مورفین استحصال می‌شود. به همین دلیل مردم نمی‌توانند این کشت را انجام دهند و صنعتی است.
 در حال حاضر مردم خشخاش برای استخراج تریاک کشت می‌کنند.
قانون هنوز می‌گوید که کشت خشخاش به آن شکل ممنوع است و باید مزارع امحا شود اما اعتقاد دارم اگر همان کشت را هم به صورت قانونمند برای تولید داروی ارزان قیمت برای معتادان، صرف کنند، کار ارزشمندی است.
 منظور این است که تریاک به صورت سهمیه‌بندی شده و مشخص در اختیار متقاضی قرار گیرد؟
از نظر قانونی مجوز توزیع قانونی تریاک هم در ماده 41 قانون مبارزه با مواد مخدر داده شده است. حتی مجوز توزیع هروئین را هم داده است. منتهی با مدیریت پزشک مربوطه باید این کار انجام شود. دستگاه‌ها زحمت زیادی می‌کشند اما از آنجا که در سیستم نظارت ضعیف هستیم، کار به شکل مطلوب پیش نرفته است.
 مجوزی که قبل از انقلاب داشتیم برای کشت آن نوع خشخاش بود که از آن تریاک استحصال می‌شد؟
بله، برای تولید تریاک بود. 35 هزار هکتار سطح زیر کشت بود. در سال 1347 اولین بند و اولین ماده قانون به این نکته اشاره داشت که تا زمانی که همسایه‌های ما کشت خشخاش دارند، ما هم این کشت را ادامه می‌دهیم. این قانون بسیار کارشناسی و عاقلانه بود. ما در سال 59 تحت تاثیر هیجانات و به نظر من القائات مافیا، با دست خودمان، مزارعمان را از بین بردیم.
 بذری که در حال حاضر مردم به طور وسیع می‌کارند از کجا به دست آمده است؟ احتمال می‌دهید این کار سازماندهی شده باشد؟ یعنی مافیا به جای واردات مواد مخدر به سمت کشت داخلی رفته است؟
در حال حاضر برای همان مافیا واردات از افغانستان ارزان‌تر تمام می‌شود. انجام کشت دردسرهای زیادی دارد.
 اگر مافیا نیست فرد یک هکتار زمین خشخاش را برای چه می‌خواهد؟ چرا سطح زیر کشت رو به افزایش است؟
واقعا اطلاعات ندارم و نمی‌توانم نظر مثبت و منفی بدهند. کشت شقایق اولیفرا قانونی بود همه نظام پای آن ایستاد ولی تا کنون اجرا نشد.
 اگر این طرح اجرا شود به جز تبعات کنترل مواد مخدر باعث ایجاد ارز‌آوری و اشتغال در بخش داروسازی هم می‌شود؟ یا اینکه به اندازه کافی کشفیات داریم و صنعت دارو می‌تواند از کشفیات استفاده کند؟
اگر قانون اجرا شود می‌تواند ارزآوری داشته باشد.در این طرح بحث بود که از طریق تولید داروهای ارزان‌قیمت، داروهای نگه‌دارنده و درمان‌کننده مشکلات را حل کنیم. تمام کشورهای اطراف ما هم مشکل مصرف مواد مخدر را دارند. می‌توانستیم به آنها کمک کنیم و این مسئله ارزآوری داشت و روی اشتغال اثرگذار بود. مهم‌ترین اثر این طرح، کاهش آسیب از ناحیه اعتیاد به مواد مخدر بود. مدیریت معتادان در حال حاضر دست قاچاقچی است. این مسئله باعث افزایش دزدی، سرقت، آدم‌کشی و پدرکشی می‌شود اگر این کار را می‌کردیم از ده‌ها نوع خسارت جلوگیری می‌شد. زندان‌ها پر نمی‌شد و تبعات منفی کمتر بود.

 منبع: روزنامه شرق