پایگاه خبری اعتیاد

در طولانی‌ترین ‏شب‌سال خرده‌فروشان و معتادان ‏کارتن‌خواب دره فرحزاد، با این تصویر آشنا روبه‌رو شدند؛ ورود یک‌باره ماموران پلیس و فرار بی‌‏فرجام آنها، داستان همیشگی‌شان است. طرح جمع‌آوری معتادان متجاهر اما از ساعت‌ها قبلش شروع ‏شده بود.‏ پاتوق‌داران از ساعت‌ها قبل، بساط را جمع کرده و رفته بودند و هر چه مانده بود، معتادان بی‌جا و ‏خرده پا بودند که گرفتار شدند. پلیس وارد پاتوق‌شان شد، آنها را جمع کرد و چند ساعت بعد اعلام شد که ‏‏٢٢٠ معتاد متجاهر دستگیر شده‌اند. گزارش تصویری اجرای این طرح، بر روی خبرگزاری ایسنا ‏قرار گرفت و ظهیری، رئیس پلیس پیشگیری پایتخت از پاکسازی این دره خبر داد:  «طرح پاکسازی ‏معتادان متجاهر در شمال غرب تهران چند روزی است که جزو برنامه‌های پلیس بود و به ‏صورت ویژه از شنبه شب آغاز شد تا بتوانیم جمع‌آوری معتادان متجاهر را در سمت دره فرحزاد و ‏شمال غرب تهران انجام دهیم. تهران باید عاری از معتاد متجاهر باشد، بنابراین، این طرح ادامه‌دار ‏خواهد بود.»
براساس اعلام پلیس قرار است این طرح، هر روز از ابتدای صبح به صورت ۲۴ ساعته ‏در نقاط مختلف شهر تهران به‌ویژه شمال غرب و دره فرحزاد اجرا شود، معتادان در قالب این طرح ‏جمع‌آوری و تحویل مراجع قضائی می‌شوند. ‏ عباس دیلمی‌زاده، مدیرعامل جمعیت خیریه تولد دوباره در هفته‌های گذشته، بارها در پاتوق‌ ‏معتادان منطقه فرحزاد حاضر شده و از نزدیک آنها را دیده که چطور در شب‌های سرد، روزگار ‏گذرانده‌اند و تحت چه خشونت‌هایی از سوی پاتوق‌داران قرار می‌گیرند: «در دره فرحزاد، پاتوق‌های ‏مخوفی وجود دارد. این پاتوق‌ها، پاتوق‌دارانی هم دارد که با اسلحه و سایر ابزارهای خشونت‌آمیز، از ‏منطقه‌شان دفاع می‌کنند. این پاتوق‌ها معتادان زیادی دارد که در بدترین شرایط خودشان را به آنجا ‏رسانده‌اند. پلیس آنها را جمع می‌کند، اما پس از آزادی دوباره به آن منطقه بر می‌گردند و ما همواره شاهد ‏تکرار سیکل معیوب در درمان و بازتوانی معتادان به‌ویژه معتادان کارتن‌خواب هستیم.» به گفته ‏دیلمی‌زاده، این سیکل معیوب در شرایط اقتصادی فعلی و با توجه به منابع مالی محدود برای حمایت از ‏آسیب‌دیدگان، مدام تکرار می‌شود، از طرف دیگر مردم هم می‌خواهند تا محیط‌هایی که کارتن‌خواب‌ها ‏در آن حضور دارند، تغییر
حالت بدهد.
حالا در این شرایط، مسأله اجتماعی بزرگی ایجاد می‌شود. ‏دیلمی‌زاده که سال‌هاست در حوزه اعتیاد کار می‌کند معتقد است که باید به جای جمع‌آوری این افراد در ‏پاتوق‌ها، برنامه‌های کاهش آسیب را پیش برد:  «معمولا در کشور ما و کشورهای دیگر، مدل‌های برنامه ‏کاهش آسیب برای ایجاد تغییر در ساختارها اجرا می‌شود، تحقیقات علمی در داخل و خارج کشور، نشان ‏می‌دهد که هزینه اثربخشی برنامه‌های کاهش آسیب خیلی بهتر از برنامه‌های درمان اجباری و جمع‌‏آوری، نتیجه می‌دهد درحالی‌که اصرار ما بر اجرای برنامه‌های انتظامی در نهایت، منتهی به ‏موفقیت‌های چشم‌گیر نمی‌شود.»
به گفته این کارشناس در حوزه اعتیاد، زمانی‌که معتادان از یک پاتوق ‏جمع‌آوری می‌شوند، تعداد معتادان در سایر نقاط شهر بیشتر می‌شود و از سوی دیگر، دسترسی ‏سازمان‌های مردم نهاد در حوزه کاهش آسیب را هم به آنها سخت می‌کند. دیلمی‌زاده، در هفته‌های گذشته ‏در قالب تیم‌های ویژه‌ای برای خدمت‌رسانی به آسیب دیدگان به پاتوق‌ها رفته: «ما در موج سرمای قبلی، ‏یک هفته به صورت کامل تا ٥صبح در منطقه فرحزاد بودیم و توانستیم به بخشی از آنها سرویس دهیم، ‏ما نگران این افراد هستیم.
حالا پلیس رفته و این افراد را جمع کرده، ممکن است که این اتفاق با درخواست اهالی اتفاق افتاده باشد، اما نتیجه قابل توجهی نخواهد داشت، شاید بتواند برای ‏مدت کوتاهی در یکی از نقاط جغرافیایی پاتوق فرحزاد، منطقه را از معتادان خلوت کند، اما با توجه به ‏وسعت زیاد منطقه، دوباره همین پاتوق‌ شکل می‌گیرد و از یک نقطه به نقطه دیگر، تغییر شکل ‏می‌دهد.» فرحزاد، منطقه گسترده‌ای است که از منطقه٢ شروع می‌شود و به منطقه٥ می‌رسد. ‏شهرداری تهران در گذشته، گرمخانه‌هایی در این منطقه برای مردان داشت، اما چند سالی می‌شود که این گرمخانه‌ها را ‏تعطیل کرده و راضی هم به راه‌اندازی دوباره آن نمی‌شود. گویا اهالی منطقه، به بازگشایی این ‏گرمخانه‌ها راضی نمی‌شوند. از سوی دیگر، شهرداری هم قدرت چانه‌زنی با
محلی‌ها را ندارد.
‏دیلمی‌زاده می‌گوید که گرمخانه‌ای هم برای زنان در منطقه٢ ایجاد شد، اما با مقاومت محلی روبه‌رو ‏شد، چرا که از سازمان‌های غیردولتی استفاده نشد و شهرداری هم همکاری نکرد. درحالی‌که موسسه ما ‏در همان منطقه‌‌ سال‌هاست که با همکاری بهزیستی فعالیت می‌کند و حتی اهالی هم به ما کمک می‌کنند. ‏مدیرعامل جمعیت خیریه تولد دوباره می‌گوید اگر از من بپرسید که چه باید کرد؟ می‌گویم که برای حل ‏مشکل، زمان طولانی لازم است تا شاهد تغییرات تدریجی در این منطقه باشیم، برای تغییرات یک‌شبه، ‏هیچ راه‌حلی وجود ندارد: «به اعتقاد من موثرترین روش، ارایه خدمات کاهش آسیب از سوی ‏سازمان‌های غیردولتی است، هر چند که پلیس مواد مخدر در حوزه کشف مواد مخدر، فعالیت‌های ‏چشم‌گیری داشته، اما بهتر است که نیروی انتظامی به جای اینکه نیرو وانرژی‌اش را روی جمع‌آوری ‏معتادان بگذارد، روی کشف مواد مخدر تمرکز کند و بحث حضور این معتادان را به مراکز غیردولتی ‏بسپارد. به اعتقاد من اگر این سازمان‌ها تقویت شوند، می‌توانند موفقیت‌های زیادی در حوزه کاهش ‏آسیب داشته باشند.»‏

منبع:روزنامه شهروند