پایگاه خبری اعتیاد

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با انتقاد از برقراری ارتباط علی و معلولی  خطی و نادرست بین پدیده ها می گوید: چرا می خواهیم حاشیه نشینی را با آسیب های اجتماعی برابر در نظر بگیریم و این مساله را به مردم بقبولانیم؟ من هم یک حاشیه نشین بودم. من هم در حاشیه به دنیا امدم. من هم در حاشیه بزرگ شدم. من هم در حاشیه درس خواندم. من هم در حاشیه کار پیدا کردم اما آسیب اجتماعی نیستم من امروز وزیرم!

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری اعتیاد، دکتر علی ربیعی در نشست هم اندیشی ملی تحقیقات سلامت کشور می گوید که وقتی سنجش های عمومی از اصلی ترین مساله مردم را با هم مقایسه می کنیم متوجه می شویم که آهسته آهسته از حساسیت جامعه نسبت به آسیب های اجتماعی کاسته می شود.  بنابر این عدم تبدیل این مسائل به  جنبش عمومی، ظرفیت حل مساله را از ما گرفته است.

وزیر  تعاون، کار و رفاه اجتماعی با طرح این پرسش  که چرا ما در حوزه مبارزه با مواد مخدر موفق نمی شویم، می گوید: ما هر سال فقط آمار آسیب های اجتماعی را بالاتر بیان می کنیم  اما مساله این است که بخشی از این عدم موفقیت به رفتار ما باز می گردد.

او در تشریح این اشتباه های رفتاری با بیان اینکه متاسفانه در حوزه  اعتیاد بیشترین تمرکز بر وجه انتظامی است، می گوید: البته نه اینکه توجه به این وجه نیاز نباشد بلکه تمرکز بیش از حد بر روی آن مشکل ساز شده است.

 به گفته ربیعی،  بی توجهی به علت شناسی نوین مشکل دیگری است که باعث شده در برنامه ریزی ها موفق نباشیم.

او می گوید: ما باید علت شناسی های نوین را به منظر عمومی بکشانیم و آن را به گفتمانی قابل پذیرش در بین مردم، نخبگان جامعه و سیاستگذاران تبدیل کنیم. 

 ربیعی با تاکید بر این که ایجاد آمادگی ساختاری برای مطرح کردن علت های نوین مهم است، می گوید: ما  به مدیریت فنسی عادت کرده ایم، یاد گرفته ایم دور چیزی فنس بکشیم و در یک فضای بسته و امن کارمان را پیش ببریم. ما مدیریت پروژه های اجتماعی  را خیلی بلد نیستیم.  مدیریت حل مسایل فرایندی را یاد نگرفته ایم. ما در حل مسائلی که ذی نفعان زیادی دارد، ضعیف هستیم.  

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با انتقاد از برقراری ارتباط علی و معلولی نادرست بین پدیده ها می گوید: در گزارشی که در محضر مقام معظم رهبری ارائه شد، فیلمی از حاشیه نشین ها  نشان دادند و این مساله مطرح شد که در کشور 11 میلیون حاشیه نشین  وجود دارد . دو شب پیش هم در تلویزیون برنامه ای دیدم که مناطق حاشیه نشین کشور را نشان  می داد. خانه ها ی بد ، آدم های بیکار، معتادان تزریقی، تصاویری بود که بعد از نشان دادن مناطق حاشیه نشین بر روی آن فوکوس شده بود. سازندگان این برنامه با این اقدام شان حاشیه نشینی را به آسیب های اجتماعی پیوند زده بودند و رابطه علی و معلولی بین انها برقرار کرده بودند.

 ربیعی با بیان اینکه این سنت تحلیلی باید شکسته شود، می گوید: من هم یک حاشیه نشین بودم. من هم در حاشیه به دنیا آمدم. من هم در حاشیه بزرگ شدم. من هم در حاشیه درس خواندم. من هم در حاشیه کار پیدا کردم و زندگی در حاشیه داشتم اما آسیب اجتماعی نیستم من امروز وزیرم!

او  بر این اعتقاد است که ارتباط خطی برقرار کردن و تک علیتی نگاه کردن به پدیده ها به این منجر شده است که امروز مسئولان متعجبانه به عمیق تر شدن آسیب های اجتماعی در جامعه نگاه می کنند و نمی دانند هم که چرا این اتفاق افتاده است.

ربیعی دو علت را از علل اصلی مشکلات مواد مخدر در کشور می داند و می گوید: نمی خواهم بگویم که فقر و بیکاری رابطه معناداری با اعتیاد ندارند اما آنها را به عنوان علت اصلی در نظر گرفتن به نظر من بی توجهی به تغییرات الگوی مصرف و شیوع شناسی جدید است.

او بر این اعتقاد است که دیگر نمی توان با علت های کلاسیک دهه پنجاهی، تببین کرد که چرا جامعه به سمت اعتیاد می رود.

 او می گوید: سئوال ما این است که چرا اعتیاد دارد گسترش پیدا می کند و چرا ما نمی توانیم در مهار آن موفق باشیم، ممکن است عده ای بگویند که اعتیاد یک مشکل جهانی است و فقط مربوط به ایران نمی شود اما با وجود این می خواهم بگویم که  به نظر من مساله اصلی که باعث می شود اعتیاد در جامعه همچنان باقی بماند اقتصادی بودن اقتصاد مواد مخدر است که به نظر من این یک علت بسیار مهم است.

به گفته ربیعی، حجم اقتصاد مواد مخدر در دنیا حدود 500 میلیارد دلار یعنی معادل اقتصاد یک کشور اروپایی مانند سوئیس است.

او با تاکید بر این که برای مبارزه با مواد مخدر باید با نظام پولشویی در کشور مقابله شود، می گوید: یکی از قاچاقچیان مواد مخدر که به تازگی دستگیر شده بود، فقط 80 خانه داشت. این خانه ها با پول فروش مواد مخدر خریداری شده اند و این پول در همین بانک های ما در چرخش و جریان است.  باید اقتصاد مواد مخدر را از صرفه انداخت. درآمد حاصل از خرید و فروش مواد مخدر آن قدر زیاد است که حتی خرده پاها هم به این کار وارد شده اند.

ربیعی می گوید: بنابر این  از جمله اقدامات ساختاری که باید انجام شود، افزایش هزینه قاچاق مواد مخدر و مبارزه با پولشویی است.

او سلامت روان اجتماعی را هم یکی از مولفه های مهم می داند و می گوید: چه با رویکرد فردی و چه با رویکرد اجتماعی به مساله سلامت روان نگاه کنیم، این مساله مهم است که محیط اطراف فرد تا چه اندازه توانسته است سلامت روان را برای او به ارمغان بیاورد.

 او ادامه می دهد: اگر افراد از سلامت روان خوبی برخوردار باشند، می توانند در رفتارشان اعتدال را رعایت کنند، مسئولیت پذیری داشته باشند و از زندگی شان لذت ببرند و در واقع  از کیفیت زندگی بالایی برخوردار شوند.

 ربیعی از فاکتورهای مهم کیفیت زندگی را لذت بردن از زندگی می داند و این سئوالات را مطرح می کند که چقدر مردم از زندگی شان لذت می برند؟ بهره مندی از مواهب اقتصادی چقدر در لذت بردن افراد از زندگی شان تاثیر دارد؟ 

 او می گوید: مگر جز این است که نوع نگرش فرد به زندگی و جامعه می تواند میزان لذت بردن او از زندگی را تعیین کند.

او با بیان اینکه در دوره های اخیر به  شدت ناامیدی در جامعه پمپاژ  شده است به طوری که اگر از مردم بپرسیم که آیا به نظرشان فردا از امروز بهتر است، احتمالا جواب مثبتی دریافت نخواهیم کرد، می گوید: یکی از دلایلی که دولت روحانی مورد پذیرش مردم قرار گرفت این بود که امید را دوباره در دل مردم زنده کرد به طوری که مردم به آینده و تغییر در جهت بهبود شرایط امیدوار شدند.

 ربیعی بر این اعتقاد است که انتخابات ریاست جمهوری نشان داد که امید مساله اصلی مردم بوده و آنها به دنبال فرار از ناامنی های روانی بوده اند.

او با اشاره به کتاب اش در باره رفتار شناسی مردم در انتخابات 1376 می گوید: اگر بخواهیم عمیق تر نگاه کنیم متوجه می شویم که رفتارهای اجتماعی هستند که لایه های زیرین رفتارهای سیاسی را شکل می دهند.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی می گوید: فاصله و شکافی که بین موقعیت موجود و وضع مطلوب  وجود دارد مبنای بسیاری از آسیب های روانی در کشور است.

او توضیح می دهد که وضعیت ها برساخته  هستند یعنی واقعیت ها  بیش از این که واقعیت داشته باشند واقع نمایی و بر ساخت می شوند. وضع انتظاری هم که کاملا برساخته است. فاصله بین این دو هم که بیشترین علل عدم امنیت روانی است. بنابر این باید بتوانیم گفتمان موجود در کشور را  تغییر دهیم.

 او می گوید : باید مردم بدانند که در حال حاضر اعتیاد فقط حاصل حاشیه نشینی نیست بلکه اکنون در برج های الهیه و فرشته هم افرادی گرفتار اعتیاد هستند. اعتیاد به یک قشر و گروه خاص خلاصه نمی شود. امروز دانشجویان هم ممکن است گرفتار اعتیاد شوند و فقط افرادی که در محله های پایین شهر یا حاشیه ها به سر می برند یا لباس های مندرس به تن دارند، مخاطبان اعتیاد نیستند.

 او با بیان اینکه تغییر در الگوی اعتیاد به نوعی نتیجه تغییر شرایط جامعه است، می گوید:  امروزه حتی عوامل طلاق افراد هم تغییر کرده است. مثلا اگر در گذشته می گفتند که بیکاری و اعتیاد علت اصلی بیشتر طلاق ها است امروز دیگر نمی توان این گونه تحلیلی ارائه کرد. شاید بتوان گفت امروز علت بیشتر طلاق ها ، به هم خوردن تعاریف زن و مرد از خودو به هم خوردن ساختار قدرت در خانواده است. شاید بتوان گفت عدم مهارت گفت و گو کردن  یا مشکلات بیولوژیک عامل طلاق ها شده است.

ربیعی می گوید: با  توجه به تغییراتی که در جامعه رخ داده است ، امیدوار هستیم که در جلسات تخصصی کارشناسان علل اصلی نوپدید آسیب های اجتماعی را تحلیل کنند و با جمع آوری شواهد عینی سیاستگذاران را ترغیب کنند تا با برنامه ریزی درست و اصولی مشکلات را حل کنند.

او بر این اعتقاد است که به جای سیاه نمایی، انگ زنی و پاشیدن بذر ناامیدی در جامعه باید تلاش کنیم که شهروندان به زندگی و آینده بهتر، امیدوار شوند تا شاید با این استراتژی  راه حل های بهتری برای آسیب های اجتماعی در جامعه داشته باشیم.