پایگاه خبری اعتیاد

طرح جمع‌آوری زنان معتاد متجاهر از ۴ روز پیش آغاز شد؛ طرحی که پیش‌ازاین هم تجربه شده اما چندان موافق نبوده است. مسئولان اجرای طرح، سه نهاد نیروی انتظامی، سازمان بهزیستی و شهرداری تهران، می‌گویند این‌بار تفاوت‌هایی وجود دارد. فرماندار تهران حتی پیش از اجرای طرح قول داد تا این معتادان تا زمانی‌که قابلیت برگشتن به زندگی عادی را نداشته باشند رها نشوند. جمع‌آوری زنان چنان‌که مسئولان می‌گویند مقدمه‌ای بر جمع‌آوری مردان معتاد از سطح شهر هم خواهد بود. محسن روشن‌پژوه، سرپرست معاونت پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی درباره جزییات این طرح با «بهار» صحبت کرده است. 
طرح جمع‌آوری زنان معتاد متجاهر شروع شده است. این زنان کجا برده می‌شوند؟
این که معتادان متجاهر را کجا می‌برند، در جلسه‌ای با شهردار مشخص شد. قوانین می‌گویند اگر معتادی رفتار پرخطر و اصرار به مصرف داشته باشد معتاد متجاهر شناخته می‌شود و مشمول ماده ۱۶ قانون است. این ماده دو تبصره دارد. تبصره اول یک ماه فرصت می‌دهد که معتاد داوطلبانه در الگوهای درمانی درمان شود. اگر این اتفاق رخ نداد، معتاد باید به درمان اجباری برده ‌شود. براساس این دیدگاه بهزیستی اعتقاد دارد که نظام کاهش آسیب و درمان، باید قبل از هر چیز به‌اندازه لازم توسعه یابد و کیفیت مناسبی داشته باشد تا معتادان داوطلبانه درمان شوند. همچنین گسترش آیین‌نامه‌ها، ارزان شدن و دردسترس قرار گرفتن مراکز درمانی و کاهش انگ اعتیاد بر افراد و سهولت درمان باعث شود که آن‌ها از چرخه اعتیاد خارج و وارد فرآیند درمان شوند یا اینکه خودشان به سرپناه‌های شبانه بیایند. قانون‌گذار پیش‌بینی کرده اگر درمان به‌صورت داوطلبانه انجام نشد باید به‌صورت اجباری درمان کنند. اگر همه اجزا رعایت شود، معتادان ساماندهی شوند و اصولی رعایت شود که حتما با رعایت کرامت افراد آسیب‌دیده باشد، ما با این رویکرد همراهی می‌کنیم. فرآیند درمان اجباری باید با نظام غربالگری همراه باشد چراکه ممکن است آن‌هایی که در میدان هرندی کارتن‌خواب هستند و سابقه مصرف مواد دارند صرفا معتاد نباشند و سابقه بیماری‌های روانی هم داشته باشند. برای همین آن‌ها باید غربالگری شوند و اگر معتاد باشند وارد فرآیند درمان شوند. موقعی که غربالگری به‌خوبی انجام شود اگر فرد، خانواده و شرایطی داشته‌باشد که بتواند در برنامه‌های ماده۱۵ وارد شوند باید این فرصت را به او داد، اما اگر نه شرایط ماده ۱۵ و نه خانواده را داشت وارد درمان اجباری می‌شود. آیین‌نامه ماده ۱۶، تاسیس و راه‌اندازی مراکز را برعهده وزارت بهداشت گذاشته ‌است. وزارت بهداشت برای مرکز شفق مجوز صادر کرده که آن را به زنان اختصاص داده‌اند. چرا زنان؟ چون زنان به‌لحاظ ملاحظات جنسیتی اولویت دارند. طبق ماده ۱۶، تامین مددکار در آن مرکز وظیفه بهزیستی است که ما هم این کار را کردیم. به شرط رعایت اصول و موازین، رعایت کرامت و برخورد مناسب و حضور افراد آموزش‌دیده، استقرار نظام غربالگری و فرآیند مناسب ارجاع و درمان موافق این طرح هستم. 
قبلا وزارت بهداشت می‌گفت که شفق استاندارد نیست. چطور الان مجوز داده است؟
باید این را از خودشان بپرسید. احتمالا شرایط عوض شده است. 
معتاد چند وقت آنجا می‌ماند؟
اگر مشمول ماده ۱۶ شود قاضی یک دوره ۳ ماهه برای او تعیین می‌کند. 
خیلی از کارتن‌خواب‌ها درحال گذراندن دوره درمان هستند. شهرداری چطور تشخیص می‌دهد که معتادی مشمول ماده۱۵ است یا ۱۶؟
براساس فرآیند قانونی، اگر کسی داوطلبانه به دی‌آی‌سی یا هر مرکز درمان دیگر مراجعه کند کارت درمان می‌گیرد. اگر کارت داشته باشد مشمول این بند نمی‌شود. 
فرزندان این زنان چه می‌شوند؟
یکی از مشکلاتی که زنان را در اولویت قرار می‌دهد همین مشکلات مادری است. قرار شده برای فرزندانشان فکری شود و مهد کودکی برپاگردد که فرزندان آن‌ها آنجا مستقر شوند. 
این طرح به استان‌های دیگر هم می‌رسد؟
ما اعتقاد ‌داریم باید برنامه کاهش آسیب قبل از هر چیز توسعه پیدا کند. اگر این برنامه موفق نبود شاید مجبور شویم ماده ۱۶ را در شهرهای دیگر هم اجرا کنیم. 
برای معتادانی که بیماری هم دارند چه برنامه‌ای دارید؟
بعضی از این کارتن‌خواب‌ها سابقه مصرف مواد ندارند و دارای اختلالات روانی هستند. از بین معتادان هم ممکن است برخی هپاتیت یا سل داشته باشند و برای این‌ها هم باید برنامه اختصاصی داشت چراکه جمع‌کردن افراد با رفتارهای پرخطر ممکن است آسیب‌های دیگری به‌دنبال داشته باشد. آن‌ها درصورتی‌که اختلالاتی دارند یا بیماری‌های مسری دارند باید جدا شوند. 
این اتفاق افتاده‌است؟ آن‌ها جدا شده‌اند؟
قرار بر این است که غربالگری دقیقی انجام شود. نه‌اینکه برخی را ایزوله کنند بلکه برنامه مناسبی اتخاذ شود تا بقیه مبتلا نشوند. این نظام غربالگری اساسا یکی از ضرورت‌های این برنامه است. 
این افراد وقتی از کمپ بیرون بیایند با چه سیستم حمایتی روبه‌رو می‌شوند؟
قرار بر این است که پیش‌بینی بعد از خروج هم برای آن‌ها شده باشد. ما برنامه‌های جامعه‌پذیری داریم و شهرداری هم قرار است برنامه‌هایی داشته باشد. همه دستگاه‌ها به‌این مسئله حساس‌اند ولی باور ما بیشتر مشارکت‌های اجتماع‌محور و حضور تشکل‌های مردمی است که به ارائه خدمات دراین حوزه بپردازند. 
چرا در اجرای این ماده خبری از نام ستاد مبارزه با مواد نیست؟
متولی کلی باید ستاد مبارزه با مواد مخدر باشد. در همه اتفاق‌هایی که در حوزه اعتیاد می‌افتد هر دستگاهی وظیفه‌ای برعهده دارد. هماهنگی این نهادها با ستاد مبارزه با مواده مخدر است. 

 منبع: روزنامه بهار