پایگاه خبری اعتیاد

اختصاصی ادنا: در روزهای گذشته بارها تحلیل‌گران درباره تبعات ممنوعیت کشت خشخاش برای ایران نظرات مختلفی داده‌اند. بیشتر آنها به افزایش قیمت تریاک، افزایش ناخالصی آن، افزایش مسمومیت ناشی از سرب داخل تریاک به عنوان پیامدهای این اتفاق اشاره داشته‌اند. دکتر محمد صالحی، درمانگر اعتیاد علاوه بر این موضوع به نکته دیگری هم اشاره دارد. او می‌گوید که موج جدیدی از مراجعین برای دریافت درمان مناسب شکل خواهد گرفت که برای پوشش نیازهای آنها وزارت بهداشت باید خودش را آماده کند. او توضیح می‌دهد: « الان متقاضیان اپیوم تینکچر در حال افزایش هستند و بینشان این زمزمه‌ها وجود دارد که به خاطر تبعات این تصمیم در افغانستان، وارد چرخه درمان شوند.» مصاحبه پایگاه خبری اعتیاد (ادنا) را با او مطالعه کنید:

اگر طالبان قانون اخیر خود برای ممنوعیت کشت تریاک را اجرا کند چه اتفاقی در ایران رخ خواهد داد؟

قانون عدم کشت خشخاش چه اجرا شود و چه نشود دو نتیجه‌ مختلف به دنبال خواهد داشت. در حال حاضر به کشاورزان گفته‌اند که امسال سال آخر کشت خشخاش است. الان زمان برداشت خشخاش بوده و به قول خودشان از سال دیگر حق ندارند بکارند. اگر کشاورزان دیگر خشخاش نکارند چه اتفاقی می‌افتد؟ اول قیمت خود تریاک گران می شود و چون از منبع شروع به گران شدن می‌کند بقیه اجزای این سیستم هم با افزایش قیمت روبرو خواهد شد. یعنی برای تریاک ایران هم این رشد قیمت اتفاق خواهد افتاد. چراکه این مواد هم به صورت ترانزیت از کشور ما عبور می‌کند و هم در ایران مصرف می‌شود. از طرف دیگر قیمت فراورده‌های آن مثل هروئين که به اروپا صادر می‌شوند دچار تغییر خواهد شد. همچنین تعداد مراجعینی که می‌خواهند وارد درمان بیماری اعتیاد شوند افزایش پیدا می‌کنند. همین الان هم با شنیده شدن این زمزمه که قرار است کشت خشخاش متوقف شود، برخی از مراجعین به درمان با اپیوم تینکچر(شربت تریاک) تمایل پیدا کرده‌اند. الان متقاضیان اپیوم تینکچر در حال افزایش هستند و بینشان این زمزمه‌ها وجود دارد که وارد درمان شوند.

برای آنهایی که وارد پروسه درمان نمی‌شوند چه رخ خواهد داد؟

آنها هم با افزایش قیمت جنسشان روبرو خواهند شد و هم ناخالصی جنسشان افزایش پیدا می‌کند. معمولا وقتی مواد مخدر وارد ایران می‌شود به آن ناخالصی اضافه می‌کنند؛ طوری که یک کیلو گرم تریاک تا به دست مصرف‌کننده برسد به ۵ تا ۱۰ کیلوگرم تبدیل شده است. در واقع با گران شدن تریاک، توزیع‌کننده‌ها برای اینکه قیمت را خیلی بالا نبرند ناخالصی‌ آن را افزایش می دهند. به خاطر همین هم این اتفاق پیش بینی می‌شود که آن موج مسمومیت با سرب که چند سال پیش در ایران به دنبال عدم کشت خشخاش در افغانستان رخ داد، دوباره تکرار شود. این مسمومیت‌ها و اضافه شدن مواد غیرمجاز به داخل تریاک‌ می تواند موضوع را پیچیده‌تر کند. اگر این اتفاق بیفتد وزارت بهداشت باید فکری برای افزایش سقف مراکز بکنند. وقتی متقاضیان زیاد می‌شوند بهتر این است یا سقف همه مراکز یا فقط مراکز دولتی افزایش پیدا کند یا مراکزی که یک شیفته هستند و سابقه خوبی دارند دو شیفته شوند.

* باتوجه به اینکه ناخالصی تریاک بیشتر می‌شود یا گروه زیادی به سمت مصرف هروئين می‌روند، آیا باید سیاست‌های درمانی‌مان هم تغییر کند؟

به نظر من مصرف‌کننده‌های تریاک سمت هروئين نمی روند چون تریاک ماده اولیه ساخت هروئين است، هروئين هم گران می شود. به غیر از این هم معمولا مصرف کننده‌های تریاک به صورت سنتی خیلی راحت سمت هروئين نمی‌روند. هروئین در ایران اساسا ماده خطرناکی محسوب می‌شود. یعنی هرچقدر خیلی از افراد تریاک را یک چیز به هنجار می دانند هروئين را خیلی منفی می‌دانند.

*پس سمت حشیش و گل می روند.

بله.

*نگرانی بابت این چرخش وجود ندارد؟

بیشتر نگرانی ما به مسمومیت و آسیب‌هایی که تریاک مشکل دار برایشان ایجاد می‌کند برمی‌گردد.

*برای این نگرانی باید چه کرد؟

شاید بد نباشد سیستم‌هایی مثل رادیو و تلوزیون و وزارت بهداشت اخطار دهند. به صورت عمومی اطلاع رسانی شود که دیگر در افغانستان تریاک کشت نمی‌شود و اگر کشت نشود می‌تواند این عوارض را داشته باشد. یعنی باید به صورت مستقیم این پیام ارسال شود که بهتر است مصرف‌کننده به مراکز درمان اعتیاد برود. امروز شاید زمان خوبی برای ترغیب افراد برای وارد درمان شدن باشد. البته این کار یک حرکت جمعی می‌طلبد و برای آن هم رادیو و تلوزیون باید دخالت کنند.

* شما می گویید که الگوی مصرف خیلی تغییر نمی‌کند ولی تحلیل‌هایی وجود دارد که گرانی تریاک و مشتقات آن ماده غالب مصرفی را بین گروهی از افراد تغییر می‌دهد.

آنهایی که مصرف کننده مواد سنتی هستند الگویشان را خیلی تغییر نمی‌دهند ولی ممکن است مدل مصرف جوان‌هایی که مصرف کننده تریاک بودند عوض شود. این گروه ممکن است یا به سمت قرص‌هایی مثل ترامادول و کدوئین و ... بروند، یا مواد سنگین‌تری مثل هروئین را انتخاب کنند و یا به سمت روان گردان‌ها بروند و شیشه و گل و حشیش مصرف کنند. همه این ها احتمالات است.

*آیا ممکن است با گران شدن تریاک برخی نیازشان را از طریق شربت تریاک تامین کنند؟

این شربتی که مردم به اشتباه به آن شربت تریاک می گویند اینطور نیست که تریاک حل شده در آب باشد. در اصل یک محلول مورفین ۱ درصد است. قطعا سلامت این شربت از تریاک بیشتر بوده اما مرکز درمان ترک اعتیاد باید تصمیم بگیرد که کدام یک از افراد کاندیدای درمان با اوپیوم تینکچر باشند. آنها برای این تصمیم باید ظرفیت‌های تولید در کشور را نگاه کنند چراکه ظرفیت تولید در کشور بی نهایت نیست و محدودیت‌هایی دارد.

*همین نشان نمی دهد که باید ظرفیت تولید بالاتر برود؟

به نظر من وزارت بهداشت باید هر چند وقت یکبار موضوع را رصد کند و به این سوال جواب دهد که آیا نیازی هست که ظرفیت مراکز را افزایش ظرفیت دهد یا دو شیفته کنم یا خیر. چون الان مراکز یک شیفت می توانند ۱۰۰ متادون و حدود ۵۰ اپیوم و حدود ۵۰ تا ۶۰ تا هم بوپرنورفین داشته باشند ولی وقتی مراکز دو شیفته می شود همه اینها دو برابر خواهد شد. برای جوابگویی به موج جدیدی که برای درمان مراجعه می‌کنند لازم نیست مرکزی تاسیس کنیم؛ فقط کافی است که ساعت کاری مراکز قدیمی و سهمیه دارویشان را افزایش دهیم.