پایگاه خبری اعتیاد

گزارش جدید ارزیابی ریسک های جهانی مجمع جهانی اقتصاد که در ژانویه سال ۲۰۱۹ منتشر شده است، تفاوتی قابل تامل با گزارش‌های سال‌های قبل دارد. امسال ریسک تجارت غیرقانونی در جایگاه جدیدترین ریسک، تعداد بحران های جهانی را به ۲۹ ریسک، افزایش داده است و خود در رتبه دهم جدول ۱۰ ریسک مهم سال ۲۰۱۹ قرار گرفته است. در تعریف مولفه های این بحران تازه افزوده شده، قاچاق موادمخدر، قاچاق انسان و انواع جرایم سازمان یافته آمده است. یکی از دلایل قرارگیری مولفه تجارت غیرقانونی در کنار سایر ریسک ها را می توان بازگشت فعالیت های گروه تروریستی دولت اسلامی عراق و شام (داعش) در منطقه خاورمیانه و سرریزی پیامدهای آن به سایر نقاط جهان دانست. یکی از این پیامدها بی شک شتاب افزایش انواع تجارت غیرقانونی درخاورمیانه و منطقه همجوار آن اروپاست.

اروپای قاره ای بعنوان یکی از بزرگترین بازارهای مصرف هروئین شرق، کوکائین غرب و حشیش تولیدی منطقه اروپاست. قرارگیری بین دو منطقه اصلی تولید مخدردنیا – آسیا و امریکای لاتین- و همچنین همجواری با آفریقای سراسر شورش و فقر، اروپای قاره ای را به مقصد و ترانزیتی حیاتی و در دسترس برای انواع جرم سازمان یافته از قاچاق موادمخدر و انسان گرفته تا پولشویی و جعل و فساد، تبدیل نموده است.

اروپای قاره ای از منظر بررسی و دسته بندی فعالیت گروه های جرایم سازمان یافته[۱] را می توان به سه منطقه اصلی بالکان، شمال مدیترانه (کشورهای جنوبی اروپا) و نیز منطقه شمال غرب، تقسیم نمود. این نوشته بر آنست که به بررسی انواع گروه های جرایم سازمان یافته با تمرکز بر قاچاق موادمخدردردو منطقه بالکان غربی و شمال غرب مدیترانه بپردازد. دلیل این انتخاب را می توان در شباهت مولفه های ترانزیت و مصرف این دو منطقه باهم دانست. چراکه بخش شمال غربی بیشتر مصرف و توزیع کننده مواد مخدر و کمتر ترانزیت است. تمرکز اصلی این نوشته بر شیوه های سرمایه گذاری درآمدهای ناشی از تجارت غیرقانونی موادمخدر در این مناطق و مقایسه آنها با یکدیگر است. بدین ترتیب که هرکدام از این مناطق با توجه به موقعیت ژئوپلتیکی و ژئواستراتژیک، چه نوع جرم سازمان یافته و چه شیوه پولشویی رایج تر است.

به این منظور کشورهای بالکان به عنوان یک مجموعه در نظر گرفته شده و منطقه شمال غرب مدیترانه نیز دو کشور ایتالیا و اسپانیا که هرکدام در معرض فعالیت انواع گروه های جرایم سازمان یافته و ترانزیت موادمخدر منطقه اروپا هستند، مورد بررسی قرار گرفته است.

گروه های جرایم سازمان یافته

طبق تعریف کنوانسیون جرایم سازمان یافته فراملی[۲]، گروه جرایم سازمان یافته «یک گروه ساختارمند متشکل از سه نفر یا بیشتر است که برای یک دوره زمانی وجود دارد و با هماهنگی در راستای ارتکاب یک یا چند جرم جدی به منظور بدست آوردن منفعت مادی و مالی، اقدام می کنند»[۳]. این گروه های سازمان یافته نیاز به تشکیلاتی بین المللی دارند. کنوانسیون جرایم سازمان یافته فراملی بیان می دارد که این گروه ها به منظور پوشش فعالیت ها و عملکردهای مجرمانه خود، ممکن است که در دو یا چند کشور عملیات مشترک انجام دهند. همچنین جرایمی که این گروه ها انجام می دهند نه تنها در کشوری که انجام میگیرد، بلکه در کشورهای دیگر نیز تاثیرات خود را دارد.[۴]

عرصه فعالیت های این گروه ها بسیار گسترده و وسیع است. این عرصه ها شامل قاچاق موادمخدر، پولشویی، قاچاق اسلحه، دزدی بین المللی اتومبیل، نزول خواری، قاچاق عتیقه جات و آثار هنری، سنگواره های نایاب و همچنین جرایم زیست محیطی همچون تجارت مواد هسته ای در بازار سیاه و دفع غیرقانونی زباله های خطرناک، قاچاق حیوانات و گونه های گیاهی در معرض خطرانقراض، روسپی گری و پورنوگرافی(اعم از پورن اینترنتی)، قاچاق مهاجرین غیرقانونی و تجارت اعضای بدن انسان، جرایم رایانه ای، کار اجباری و … می شود.

یکی از عرصه های کلیدی برای همه گروه های جرایم سازمان یافته، موادمخدر است. سود سرشار حاصل از قاچاق و فروش موادمخدر، از میزان کشفیات آن به طور تقریبی آنهم توسط مقامات گمرک تا حدی قابل تخمین است. با اینحال در مورد این موضوع که موادمخدر بخش عظیمی از درآمد این گروه ها را تامین میکند، اتفاق نظر وجود دارد. به این ترتیب که موادمخدر این گروه ها را قادر می سازد که سرمایه عظیم و قدرت فرمان و مدیریت بدست آورده و بتوانند این سرمایه را با خریدن مقامات در نهادهای متفاوت دولتی و غیردولتی سرمایه گذاری کنند.[۵]

پی‌نوشت‌ها

[۱] Organized Crimes Groups (OCGs)

[۲] The UN Convention on Transnational Organized Crime (UNTOC)

[۳] United Nations Convention against Transnational Organized Crime (2000, November 15). New York, entry into force 2003. Available at

http://www.unodc.org/documents/treaties/UNTOC/Publications/TOC%20Convention/TOCebook-e.pdf

[۴] Research Report, Global Initiative against Transnational Organized Crime, Organized Crime: A Cross-Cutting Threat to Sustainable Development, Geneva, 2015.

[۵] http://people.exeter.ac.uk/watupman/undergrad/Neilson/activities.html