یک محقق و پژوهشگر حوزه علمیه قم بر این اعتقاد است که اعدام یک ارزش و هدف نیست بلکه روشی است که شاید با استفاده از آن بتوان مفسدهای را از بین برد. بنابراین اگر شواهد نشان از آن دارد که این روش در کاهش اعتیاد در کشور مؤثر بوده، اعدام قاچاقچیان میتواند معنیدار باشد ولی اگر شواهد از چنین چیزی حکایت نمیکند به نظر میرسد باید روشها را تغییر داد.
محمدتقی فاضل میبدی در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری اعتیاد(ادنا) میگوید: «از نظر شرع مقدس اسلام اعدام پسندیده نیست. جرم باید خیلی سنگین و کاملاً هم اثباتشده باشد تا مجازاتی مانند کشتن یک انسان یا همان اعدام برای آن در نظر گرفته شود. انجام چنین مجازاتهایی در اسلام قوانین سختگیرانهای دارد بهطوریکه از پیامبر اسلام هم روایت داریم «تدرء الحدود بالشبهات» یعنی با شبهات، حدود را دفع كنيد.»
به گفته فاضل میبدی، باوجوداینکه اسلام بر روی اثبات جرم افراد و سپس مجازاتی مناسب با جرم تأکید دارد اما درعینحال حفظ امنیت جامعه و حقوق افراد هم در دین مبین اسلام از جایگاه ویژهای برخوردار است و اسلام با جدیت بر آن تأکید کرده است.
او میگوید: «با چنین شرایطی وقتی مسئله مواد مخدر، اعتیاد و قاچاق که بلای خانمانسوز جامعه بشری است به میان میآید. باید از دو دیدگاه به مسئله نگاه کنیم. ازیکطرف به خاطر داشته باشیم که اسلام برای حکم اعدام قوانین سختگیرانهای دارد و از طرف دیگر به حساسیت اسلام به مصالح اجتماعی و جلوگیری از مفسدهها توجه داشته باشیم.»
این عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم بر این اعتقاد است که چگونگی برخورد با عواملی که باعث مفاسد اجتماعی میشوند، مسئلهای شرعی نیست بلکه موضوعی کارشناسی، علمی و تخصصی است که باید کارشناسان حوزه مربوطه درباره آن نظر بدهند.
به گفته او بر اساس شواهد و نظرات تخصصی کارشناسان میتوان مجازات مناسبی برای جرم موردنظر پیدا کرد. در مورد اعدام قاچاقچیان هم باید نگاهی به گذشته داشته باشیم و به این نکته توجه کنیم که اعدام قاچاقچیان مواد مخدر، چقدر در کاهش جرائم در جامعه و اعتیاد تأثیر داشته است. باید بررسی کنیم که این نوع مجازات مؤثر مواقع شده است یا خیر. اگر مؤثر بوده که باید این شیوه ادامه پیدا کند اما اگر مؤثر نبوده، منطق حکم میکند که نوع مجازات تغییر کند.
فاضل میبدی میگوید: «فراموش نکنیم که اعدام یک ارزش و هدف نیست بلکه روشی است که شاید با استفاده از آن بتوان مفسدهای را از بین برد. حالا اگر شواهد نشان از آن دارد که این روش موفق نبوده است قطعاً باید روش را تغییر دهیم. اصلاً منطقی نیست که حاکم شرع فقط به فکر قصاص و جاری کردن حد باشد و اصلاً به این مسئله توجه نداشته باشد که آیا مجازات تغییری در بهبود شرایط جامعه ایجاد میکند یا خیر.»
او تأکید میکند که کارشناسان حوزه مواد مخدر، جرمشناسها، روانشناسان و دیگر متخصصانی که بهنوعی کارشان به این حوزه مرتبط است باید دور هم جمع شوند تا مجازاتی متناسب با این جرم برای آن تعیین کند و میگوید: «من از جایگاه شرعی نمیتوانم درباره این مسئله که قاچاقچی مواد مخدر باید اعدام بشود یا نه اظهارنظر کنم.»
این محقق و پژوهشگر حوزه علمیه قم میگوید که نباید این نکته را فراموش کنیم اگر قاچاقچیها هرروز بیشتر میشوند به خاطر این است که در جامعه تقاضا برای مواد وجود دارد و نرخ اعتیاد هم در جامعه رو به افزایش است؛ بنابراین باید به این مسئله هم توجه کنیم که چه عواملی باعث شده تا اعتیاد اینقدر در جامعه گسترش پیدا کند.
او میگوید تا وقتی تقاضای مواد مخدر در جامعه وجود دارد، اعدام قاچاقچی مشکل را حل نمیکند. باید کارشناسان حوزههای مرتبط با مواد مخدر با هم همفکری کنند تا برای کاهش تقاضا در جامعه راهحلی پیدا کنند.
فاضل میبدی با اشاره بر اینکه اعدام قاچاقچیان و مقابله با مواد مخدر راهحل مشکل نیست، میگوید: «اگر قرار بود با این روشها مشکل مواد مخدر حل شود که با این همه پولی که هر سال به طور مستقیم و غیرمستقیم برای مبارزه با مواد مخدر در کشور هزینه میشود، نیروهای خدومی که هر سال در مبارزه با قاچاقچیان به شهادت میرسند و قاچاقچیانی که هر سال اعدام میشوند و خانواده هایی که به خاطر این آسیب ها بی سرپرست می شوند تا به حال باید جامعه پاکسازی شده بود و دیگر مشکلی به نام اعتیاد در کشور نبود. اینکه میبینم شرایط بدتر شده است و آمارها نشان از افزایش اعتیاد و مشکلات ناشی از آن دارد نشان میدهد که راه را به بیراهه رفتهایم.»
او اینگونه جمعبندی میکند که فراموش نکنیم که سؤال اصلی این نیست که قاچاقچی خردهفروش بالاخره اعدام شود یا نه یا چه مجازاتی باید برای او در نظر گفت بلکه سؤال این است که اگر راهی که تاکنون رفتهایم درست نبوده، مجازاتها جواب نداده، اعدام قاچاقچیان باعث کاهش اعتیاد در کشور نشده و موفق نبودهایم چرا همچنان باید راه گذشته را تکرار کنیم؟ به نظر من باید قبل از هر چیز مسائل ریشهیابی شوند و در مرحله بعد به دنبال پاسخ مناسب برای مشکلات بود و این کار کارشناسان است.