بسیاری از کارشناسان حوزه اعتیاد معتقدند درآمد تریاک برای
افغانستان آنقدر زیاد است که نمیتوان با هیچ محصول دیگری آن را جایگزین کرد. به
همین خاطر باید پرسید زمینهای این کشور، اصلا ظرفیت رشد گیاه دیگری را دارند که
قابلیت صادرات داشته باشد؟ برای جواب به این پرسش با فرهاد مشیری، عضو هیئت علمی بخش تغذیه سازمان آب و خاک وزارت
کشاورزی گفت و گویی داشتهایم
که به این پرسشها پاسخ داده است. به صورت خلاصه نکات مهم این گفت و گو را
اینجا میتوانید مطالعه کنید:
* قاعدتا استقبال از کشت خشخاش به دلیل بهره اقتصادی بیشتری که برای کشاورزان دارد بالاتر است، اما در کنار این گیاه کشتهای دیگری را هم در کشور افغانستان انجام دادهاند که موفقیت آمیز بوده است. برای مثال زعفران هم برای این کشور یک محصول اقتصادی به شمار میرود. غرب افغانستان از لحاظ شرایط آب و هوایی و حتی شرایط ویژگیهای خاکی شباهت زیادی به خراسان ایران دارد. این دو منطقه از لحاظ دشتهای منطقهای و آب و هوا خیلی به هم شبیه هستند و امکان توسعه کشت زعفران را دارند. زعفران از لحاظ اقتصادی میتواند هم ردیف با کشت خشخاش باشد و ارزش اقتصادی بالایی دارد.
* ویژگی دیگر گیاه زعفران این است که خیلی آب ور نیست. عمدهترین مناطق سطح کشت آن در ایران هم در خراسان جنوبی واقع شده است. مشهد و مناطق جنوبی آن جزء مناطق خشک ما محسوب میشوند. همچنین دوره رشد آن به گونهای است که از نزولات آسمانی هم می شود برای آن استفاده کرد.
* علاوه بر زعفران سایر گیاهان دارویی بومی دیگر هم قابل توسعه است. حتی بذر آن می تواند از ایران به آنجا انتقال پیدا کند و کشت و کار شود. این گیاهان دارویی به دلیل ارزش اقتصادی بالاتری که دارند می تواند جایگزین خشخاش شوند. مثلا زیره، رازیانه و انواع و اقسام گیاهان دارویی که ما در ایران و به ویژه مناطق غربی کشور زیاد داریم، میتواند به افغانستان منتقل شود و صنعت بزرگی را شکل بدهد. حتی افغانستان ممکن است بخواهد آن را به عنوان ماده خام بفروشد ولی با این حال اگر فراوری هم آنجا شکل گیرد آورده اقتصادی خیلی بالایی دارد.
* گیاهان دیگر مثل حبوبات هم می تواند در آن مناطق کشت و کار شود که هم ارزش اقتصادی بالاتری نسبت به گندم یا غلات دارند. گندم و غلات هم دوره کشت طولانیتری در مقایسه با خشخاش دارند و هم آورده اقتصادی کمتری به دنبال خواهند داشت.
*ممکن است سوال شود که آیا ترشحات خشخاش به زمینهای کشاورزی این کشور آسیبی وارد نکرده است؟ اگر چنین اتفاقی هم افتاده باشد با یک شخم خیلی از این ترکیبات تجزیه میشوند. این مواد موجود درخاک میتواند خیلی غلظت بالایی نداشته باشد که گیاه بعدی را اذیت کند. مثلا میشود یک فاصله زمانی از دوره کشت، زمین خالی بماند و بعد محصول اصلی آنجا کشت شود.