پایگاه خبری اعتیاد

رئیس کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز سرپایی درمان اعتیاد کشور با انتقاد از ابلاغ «ضابطه نظام توزیع و عرضه داروهای تحت کنترل در داروخانه‌ها» می گوید: «درمانگران اعتیاد به دنبال اجرای مر قانون هستند. آنها نمی خواهند هیچ تخطی از قانون صورت بگیرد بنابراین به مسئولانی که به دنبال تغییر قوانین هستند توصیه می کنیم که شناخت کاملی از قوانین بالادستی داشته باشند و به استناد این قوانین، ابلاغیه‌ و بخشنامه صادر کنند زیرا اگر قرار باشد هر مدیری با نظر خودش ابلاغیه بنویسد، سنگ روی سنگ بند نمی‌شود.»

دکتر جمال فرهمندیان با بیان اینکه به دنبال تخطی سازمان غذا و دارو از مسیر قانونی خود و ابلاغ «ضابطه نظام توزیع و عرضه داروهای تحت کنترل در داروخانه‌ها» درمانگران اعتیاد معترض هستند به خبرنگار ادنا می گوید: «ما به عنوان نمایندگان کانون، سعی کردیم صدای این اعتراض ها را به مجامع بالادستی مانند ستاد مبارزه با مواد مخدر، معاونت درمان وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی و همینطور سازمان نظام پزشکی و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی برسانیم و بعد از پیگیری‌های فراوان جلسه‌ای به همین منظور در تاریخ دوازدهم آبان ماه در کمیسیون بهداشت مجلس تشکیل شد.»

سازمان غذا و دارو  عامل تقابل پزشکان و داروسازان است

او می گوید: «ما در این جلسه ، به عنوان نماینده کانون درمانگران اعتیاد کشور از عملکرد سازمان غذا و دارو به شدت انتقاد کردیم، به این دلیل که سازمان غذا و دارو، به جای سعی در رفع اختلاف نظر در مساله توزیع یا عرضه متادون و برگزاری نشست‌های تخصصی در این خصوص، کار را به تقابل دو گروه مهم و بازوی سلامت کشور یعنی پزشکان و داروسازان تبدیل کرده است.»

فرهمندیان می گوید: « انتقاد ما به این دلیل بود که در این برهه که مردم به شدت در مضیقه تهیه انسولین، واکسن آنفولانزا و داروهای حیاتی دیگر هستند و حتی در برخی داروخانه‌ها الکل و ماسک هم یافت نمی شود رئیس محترم سازمان غذا و دارو به دنبال مسائل حاشیه‌ای و متاسفانه تفرقه افکنی بین دو بازوی سلامت کشور و مدافعان سلامت است. ما از دکتر شانه‌ساز خواهش کردیم که به جای این که به حاشیه بپردازد، به مسائل اصلی توجه کند به طوری که داروخانه ها به ارائه بهتر خدمات ملزم شوند و مراکز را هم کما فی السابق به حال خود واگذار کند که کارهای اصلی و تخصصی خود را انجام دهند.»

سازمان غذا و دارو مغلطه نکند همه پزشکان و روانپزشکان مشروط به احراز شرایط می توانند داروی مخدر تجویز کنند

فرهمندیان می گوید: «در جلسه ای که با کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی برگزار شد، رئیس محترم سازمان غذا و دارو هم به این نکته اشاره کرد که قرار نیست عرضه داروی مراکز درمان سوء مصرف مواد از بین برود بلکه اتفاقی که قرار است بیفتد این است که به تعدادی از داروخانه‌ها که به اسم داروخانه منتخب نامیده شده اند، اجازه بدهند که داروهای درمان اعتیاد را به بیماران عرضه کنند.  برای این که پزشکان دیگری از جمله روانپزشکان، نیز بتوانند این دارو را نسخه کنند و بیمارانی که برای درمان اعتیاد، نزد این پزشکان می روند بتوانند این دارو را با نسخه دریافت کنند. در جواب ایشان می‌خواهم عرض کنم که این کار، کاملا غیر قانونی است. به این دلیل که طبق ماده ۱۵ قانون مبارزه با مواد مخدر و مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام، داروهای مخدر، صرفا در کلینیک‌هایی که به همین منظور تعریف  و راه اندازی شده‌اند باید ارائه شوند. هر پزشکی و روانپزشکان نیز می‌توانند این دارو را تجویز کنند مشروط به این که در قالب این کار، مجوز گرفته باشند. همانطور که ما می‌دانیم، طبق قانون، هر معتادی که مواد مخدر مصرف می‌کند، مجرم خطاب می‌شود، مگر این که به مراکز درمان اعتیاد یا مراکزی که مجوز قانونی درمان اعتیاد را دارند مراجعه کنند و تحت درمان قرار گیرند. در قانون، ذکر شده است که معتاد می‌تواند به مراکز مجاز درمان اعتیاد مراجعه کند. در آنجا قید نشده است که بیمار به هر پزشکی که خواست، مراجعه کند و درمان شود. بنابراین، این نظریه از این لحاظ، غیر قانونی است.بنابراین توصیه ما این است که سازمان غذا و دارو مغلطه نکند زیرا همه پزشکان و روانپزشکان نیز مشروط به این که از معاونت درمان دانشگاه‌ها، مجوز واحد داروهای آگونیست را داشته باشند و در آنجا علاوه بر دادن دارو، خدمات غیر دارویی هم به بیمار ارائه دهند می توانند داروی مخدر برای بیماران خود تجویز کنند و هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. به حکم قانونی که هم در جمهوری اسلامی وجود دارد، هم مجامع بین المللی و WHO روی آن تاکید کرده است، داروهای تحت کنترل باید در کلینیک به مددجو تجویز شود و این مسئله اصلا ربطی به انحصاری شدن عرضه داروهای مخدر ندارد. هر کسی که شرایط را احراز کند، می‌تواند از این دارو برای بیمارش بهره‌مند شود. بنابراین مجددا از سازمان غذا و دارو می‌خواهیم که در این مسئله مغلطه نکند.»

به وجود دارو در مراکز درمان اعتیاد در قانون اشاره شده است

 او ادامه می دهد: « داروخانه‌ها، نزدیک به هزار و صد قلم داروی مختلف برای عرضه دارند که در مدیریت برخی اقلام خود چندان موفق نبوده اند. متاسفانه در حال حاضر بیماران برای تهیه بسیاری از داروهای ضروری با چالش مواجه هستند و داروهای مورد نیاز مردم، به شکل معقول و رضایت‌مندانه به دست‌شان نمی‌رسد. این در حالی است که مراکز درمان اعتیاد، فقط سه قلم دارو برای عرضه به بیماران خود را در اختیار دارند. این هم بر حسب قانونی است که وجود دارد و به عرضه دارو در مراکز درمان اعتیاد در قانون اشاره شده است. ضمن اینکه بیمار فقط برای دریافت دارو به مراکز مراجعه نمی کند بلکه در کلینیک‌ها، مجموعه‌ای از افراد متخصص مانند پزشک دوره دیده، روانشناس، مددکار و پرستار حضور دارند تا خدمات جامعی را که شامل خدمات دارویی و غیردارویی است به بیمار عرضه کنند. دوز بیمار باید توسط پزشک تعیین شود و دارو جلو چشمان پرستار مصرف شود که اگر خدایی نکرده مشکلی ایجاد شد و بیمار دچار عارضه شد، رفع مسمومیت شده و حتی در صورت نیاز عملیات احیای بیمار انجام شود.»

ابلاغیه تا زمان برگزاری جلسات تخصصی و جمع بندی نتایج جلسات مسکوت می ماند

فرهمندیان می گوید: «به دلیل غیرقانونی بودن«ضابطه نظام توزیع و عرضه داروهای تحت کنترل در داروخانه‌ها» در جلسه ای که با کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی داشتیم، قرار بر این شد که این ابلاغیه تا زمان برگزاری جلسات تخصصی و جمع بندی نتایج جلسات مسکوت بماند و در نهایت بر اساس برآیند نظریات در جلسات تخصصی تصمیم نهایی اتخاذ شود.»

مدیران سازمان غذا و دارو، اطلاعات کاملی از مصوبات ستاد ندارند

رئیس کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز سرپایی درمان اعتیاد کشور بر این اعتقاد است که مدیران سازمان غذا و دارو، اطلاعات کاملی از مصوبات ستاد ندارند یا اگر اطلاع دارند، خود را به ندانستن زده‌اند. چرا که در بحث مصوبات ستاد، به وضوح، بحث توزیع دارو با چند پیش شرط، قید شده است. یکی از این پیش شرط ها نتیجه مثبت پایلوت است اما با وجود اینکه نتایج پایلوت ها مثبت نبوده ضابطه ابلاغ شده است. به عنوان مثال نتیجه پایلوت قم، کاملا تحریف شده است. ما به استناد امضاهای طوماری که الان هم موجود است، شاهد هستیم که اساسا پزشکان این استان با این طرح موافق نبوده اند و اذعان داشتندکه مشکلات زیادی در راستای این طرح برایشان ایجاد شده و نتایج هم مثبت و مثمرثمر نبوده است.

پیش شرط های واگذاری داروهای مخدر به داروخانه ها احراز نشده است

 او با توضیح اینکه علاوه بر پیش شرط نتایج مثبت پایلوت، سه پیش شرط دیگر هم احراز نشده است، می گوید: « در مصوبه کمیته ستاد مبارزه با مواد مخدر، نظر مثبت کمیته درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر و کمیته های استانی هم مطرح شده است همچنین گفته شده که در صورتی که این پیش شرط ها فراهم بود دانشگاه های علوم پزشکی می توانند در صورت تمایل اقدام به اجرایی کرد این مصوبه کنند.  این در حالی است که بدون فراهم شدن هیچ کدام از این پیش شرط ها، سازمان غذا و دارو به طور غیر قانونی «ضابطه نظام توزیع و عرضه داروهای تحت کنترل در داروخانه‌ها» را به دانشگاه های علوم پزشکی ابلاغ کرده است و آنها را ملزم به اجرای آن کرده است.»

سازمان غذا و دارو شفاف سازی کند که متادون های تولید شده بیش از ظرفیت چه شده است؟

رئیس کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز سرپایی درمان اعتیاد کشور همچنین با استناد به صحبت های مسئولان انجمن داروسازان و سازمان غذا و دارو می گوید:«رئیس انجمن داروسازان ایران در نامه‌ای به وزیر بهداشت اعلام کرده که تولید اشکال مختلف داروی متادون نسبت به دو سال قبل رشد نزدیک به سه برابری را نشان می‌دهد و آن را با رشد قارچ‌گونه مراکز درمان اعتیاد  مرتبط دانسته است و  همچنین مدیر کل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو هم در مصاحبه ای عنوان کرده است که مصرف متادون در چهار سال اخیر که دارو در مراکز ترک اعتیاد عرضه شده، چهار برابر شده است و آن را به نشت داروهای ترک اعتیاد از مراکز MMT به بازار سیاه نسبت داده است. فکر می کنم وقت آن رسیده که بزرگواران در مورد این آمار و ارقامی که اعلام کرده اند شفاف سازی کنند و دلیل شان را برای اینکه می گویند این داروها از مراکز درمان سوء مصرف مواد نشت شده مطرح کنند.»

تعداد بیماران و مصرف داروهای مخدردر مراکز درمان اعتیاد در سه سال گذشته افزایش نداشته است

او با تاکید بر اینکه به استناد نامه‌های موجود از معاونت درمان دانشگاه، نزدیک به سه سال است که به هیچ وجه موافقت اصولی و بهره برداری برای راه اندازی مراکز درمان سوء مصرف مواد صادر نشده است همچنین به استناد آمار و ارقام موجود در سامانه آیداتیس تعداد بیماران و به دنبال آن مصرف دارو در دو سال اخیر هیچ افزایشی نداشته است و دوز دارو هم طبق نامه خود سازمان غذا و دارو، سقف مشخصی دارد، می گوید: « اگر آمار و ارقامی که مسئولان سازمان غذا و دارو و انجمن داروسازان مطرح می کنند درست است، این داروها کجا رفته است؟ تقاضای ما این است که سازمان غذا و دارو درباره این آمار و ارقام شفاف سازی کند که در این دو سال چه تعداد به مراکز درمان اعتیاد افزوده شده و تعداد بیماران چقدر افزایش یافته است. ما که به استناد سامانه آیداتیس می گوییم افزایشی اتفاق نیفتاده است. بنابراین اگر داروها از جای دیگری نشت کرده شفاف بگویند از کجا و موضوع را رسانه ای کنند.»

چرا تعداد شرکت های داروسازی تولید کننده داروهای مخدر افزایش یافته است؟

فرهمندیان ادامه می دهد: «حتی در بررسی‌هایی که انجام داده‌ایم، متوجه شدیم تا چند سال قبل، فقط سه یا چهار شرکت دارویی، داروهای مخدر تولید می‌کردند اما اکنون که با شما صحبت می‌کنم، بین 13تا 15 شرکت داروسازی هستند که تولید داروهای مخدر، جزء اساسی کارشان شده است. متاسفانه باید به عرض‌تان برسانم که ردپای مدیران اسبق سازمان‌های دولتی از جمله غذا و دارو هم در این شرکت‌ها دیده می‌شود. با توجه به اینکه این همه تولید، نیاز به بازار مصرف دارد و  اخیرا هم مطرح شده که  پزشکان دیگر هم بتوانند این دارو را تجویز کنند و در برخی داروخانه‌ها هم برخلاف قوانینی که وجود دارد، دارو عرضه شود، این شهبه پیش می آید که نکند این سیاستگذاری های جدید به منظور پیدا کردن بازار فروش و مصرف جدید است!»

سالهاست که پیگیر هولوگرام کردن داروها هستیم

او ادامه می دهد:« ما سالهاست که پیگیر هولوگرام کردن داروها هستیم. ما انتظار داریم با هولوگرام کردن داروهای مخدر سرنوشت آنها از تولید یعنی مبدا تا مقصد یعنی رسیدن به دست مصرف کننده مشخص شود. اینکه در مراکز درمان سوء مصرف مواد نظارت ها شدید باشد خیلی هم خوب است به شرطی که در کارخانه های تولید دارو و مراکز پخش هم همین نظارت های شدید وجود داشته باشد. اینکه هیچ نظارتی بر محل های دیگری که احتمال نشت دارو وجود دارد، نداشته باشند و همواره نوک پیکان انتقادشان به سمت مراکز درمان اعتیاد باشد، برای ما قابل قبول نیست. ما با شفافیت و نظارت در این حوزه موافقیم و فکر می کنیم این اقدام کمک می کند به اینکه مراکز درمان اعتیاد دیگر به عنوان مقصر اصلی نشت متادون شناخته نشوند.

واگذاری متادون به داروخانه های منتخب یعنی رانت

به گفته رئیس کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز سرپایی درمان اعتیاد کشور،هرچند که مساله واگذاری متادون به داروخانه ها از اساس غیرقانونی است اما انجمن داروسازان هم به این نکته ادغان دارد که وقتی بحث داروخانه منتخب می‌شود، بحث رانت به میان می آید. یعنی تعدادی از داروخانه‌ها می‌توانند از این فرصت استفاده کنند و تعدادی دیگر خیر و این عادلانه به نظر نمی رسد.

 فرهمندیان با بیان اینکه سازمان غذا و دارو در ابتدا به ظاهر با دغدغه جلوگیری از نشت متادون از مراکز درمان اعتیاد موضوع واگذاری متادون به داروخانه ها را مطرح کرد اما اکنون بحث دیگری را مطرح می کند، می گوید:« ظاهرا دغدغه سازمان غذا و دارو تغییر کرده است و می گوید با واگذاری متادون به داروخانه ها قصد دارند که انحصار عرضه این دارو را بکشند! این تغییر جهت در استدلال ها باعث می شود که ذهنیتی ایجاد شود مبنی بر این که مبادا کسانی در پشت پرده درمان اعتیاد، اهداف خاصی را دنبال می‌کنند.متاسفانه در این حوزه مافیای قوی ای داریم که می خواهد اجازه ندهد جوانان ما و مردم اگر به هر دلیلی گرفتار ماده مخدر شده‌اند، به درمان رو آوردند و در این راه از هر روشی، حتی روش‌هایی که ناخودآگاه ممکن است خودی‌ها را هم در آن به بازی بگیرند، به مسیر درمان، ضربه بزند.»

فرهمندیان می گوید: « ما پیگیر هستیم که چرا سازمان غذا و دارو در سال‌های اخیر، مجوزهای زیادی برای شرکت‌های داروسازی از جمله مدیران اسبق سازمان غذا و دارو، صادر کرده است که داروهای مخدر را در شرکت‌های وابسته به آنها تولید کنند. اگر از نظر میزان و مقدار مصرف متادون با توجه به ثابت ماندن تعداد مراکز درمان اعتیاد و حتی تعداد بیماران ظرفیت مشخصی تعریف شده است، اصلا چرا سازمان غذا و دارو به شرکت‌ها، مجوز جدید ساخت داروها را در چند سال اخیر داده است؟ امیدوارم مسئولان سازمان غذا و دارو به این سوال پاسخ بدهند وگرنه خدایی ناکرده این ذهنیت ایجاد می شود که  گروهی برای بالا بردن مصرف این داروها که در این شرکت‌ها تولید می‌شود، به دنبال خلق مسیرهای جدیدی هستند.»

 دردوره بحران کرونا به جای پرداختن به حواشی به نیازهای مردم توجه کنید

او ادامه می دهد:« ما به عنوان درمانگران اعتیاد و من به عنوان مسئول کانون درمانگران اعتیاد، همانطور که در نامه‌ای خطاب به وزیر محترم بهداشت هم عرض کردم، از سازمان غذا و دارو می‌خواهیم جای فرافکنی و به حاشیه بردن مسائل جنبی، به دنبال عرضه منظم و به موقع نیازهای مردم مظلوم دربحران کرونا باشد تا مردم سراسیمه دنبال داروهای مورد نیاز خود از جمله انسولین، از جمله واکسن انفولانزا و همینطور الکل و ماسک نباشند. اگر در وضعیت فعلی که جامعه با ویروس کرونا مواجه شده است مسئولان بتوانند این بحران را کنترل کنند بسیار کار شایسته‌ای کرده اند. امیدوارم سازمان غذا و دارو و سازمان‌های دیگر به این مهم برسند که الان وقت ورود به حواشی نیست زیرا مسئولیت‌های مهم‌تری وجود دارد که باید به آنها بپردازند. امیدواریم با تصمیم معقولانه و حرفه‌ای به این نتیجه برسند که درمانگر اعتیاد و داروسازان به عنوان دو بازوی مهم سلامت کشور در مسیر کنترل بحران کرونا هستند و سازمان غذا و دارو به جای تفرقه افکنی باید سعی کنند که این دو گروه دست به دست داده و برای خدمت به مردم ایفای وظیفه کنند نه اینکه با اتخاذ سیاستگذاری های غلط  موجب زایل شدن انرژی هر دو گروه شوند.»  

مسئولان سازمان هایی مانند غذا و دارو دانش و شناخت دقیقی از درمان اعتیاد ندارند

فرهمندیان می گوید: «توصیه و خواهش ما از مسئولان سازمان هایی مانند غذا و دارو که می خواهند به نوعی در حوزه درمان اعتیاد اظهارنظر کنند و تغییراتی در سیاستگذاری ها ایجاد کنند این است که در ابتدا سعی کنند که دانش و شناخت دقیقی از درمان اعتیاد کسب کنند چرا که اگر به طور مثال مسئولان اطلاعات دقیقی در مورد کاهش آسیب نداشته باشند و تفاوت آن را با درمان پرهیزمدار ندانند، با تصمیم گیری غلط ممکن است حتی ناخواسته به سیستم درمانی آسیب وارد کنند. مسئولان باید بدانند که در درمان و کاهش آسیب اعتیاد مجموعه‌هایی طبق قانون تعریف شده و برای هر کدام از اجزاء این مجموعه مسئولیت‌هایی در نظر گرفته شده است که اگر بخواهند تغییر در آنها ایجاد کند، در واقع سیستم را از مجموعه و هدفی که برایش تعریف شده است، خارج می کنند.»

شرایط کشورها با هم متفاوت استمقایسه ها آنها با هم قیاس مع الفارغ است

رئیس کانون سراسری انجمن‌های صنفی مراکز سرپایی درمان اعتیاد کشور می گوید:‌ «مسئولان در برخی مصاحبه ها و اظهار نظرها ایران را با کشورهای غربی مقایسه می کنند و به استناد اینکه در کشورهای دیگر تعداد مراکز درمان اعتیاد کمتر است به تعداد زیاد مراکز درمان اعتیاد در ایران اعتراض می کنند. این در حالی است که این مقایسه ها قیاس مع الفارغ است و شرایط کشورما به جهت همسایگی با افعانستان متفاوت است. به عنوان مثال می گویند در کشور آمریکا نزدیک به دو هزار مرکز درمان اعتیاد وجود دارد در حالی که ایران  ده هزار مرکز. در پاسخ به این مثال مشخص باید بگویم که اولا تعداد مراکز درمان سوء مصرف در ایران ۷ هزار و ۵۰۰ مرکز است. ضمن اینکه در امریکا هر مرکز اجازه دارد حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ بیمار را تحت درمان قرار دهد اما در ایران این عدد بسیار کمتر است.»

درمانگران اعتیاد به دنبال اجرای مر قانون هستند

فرهمندیان می گوید: «ما درمانگران اعتیاد پزشکان قانونمندی هستیم، ملاک‌مان اجرای مر قانون است. ما دوست نداریم هیچ تخطی از قانون صورت گیرد. بنابراین به مسئولانی که به دنبال تغییر قوانین هستند توصیه می کنیم که شناخت کاملی از قوانین بالادستی و همینطور قوانینی که در کشور ما جاری است، داشته باشند و به استناد این قوانین، ابلاغیه‌ و بخشنامه صادر کنند. مطمئنا، همه افراد یک جامعه، اگر در سایه قانون کار کنند، حتی اگر قانون هم بد باشد همه سود خواهند برد. اگر اشکالی در قانونی دیده می‌شود باید به کمیته‌های تخصصی ارجاع شود و در آنجا، قوانین بازیابی و بازبینی شود. زیرا اگر قرار باشد هر مدیری برای خودش ابلاغیه بنویسد، سنگ روی سنگ بند نمی‌شود.»