پایگاه خبری اعتیاد

در این نشست همچنین علی متقیان، مدیرعامل ایسنا وظیفه رسانه‌ها را اطلاع رسانی از عواقب اعتیاد عنوان کرد و گفت: می‌توان پذیرفت و قبول کرد که در این سال‌ها در مبارزه با آشنایی جامعه با مضرات مواد مخدر موفق عمل نکرده‌ایم. اگر در این سال‌های مبارزه با مواد مخدر درست عمل کرده بودیم و مردم را با خطرات واقعی این بلای خانمان سوز آشنا کرده بودیم، شاید امروز این تعداد معتاد ناخواسته نداشتیم. هرچند در این زمینه شاهد تغییر سیاست‌های دست‌اندر کاران مبارزه با مواد مخدر از مسیر صرفا «مبارزه» به سوی «پیشگیری» از اعتیاد هستیم، اما آمارهای رو به رشد اعتیاد ، گویای اثربخشی نه چندان مناسب روش‌های در پیش گرفته شده و آگاهی مردم دارد.

متقیان افزود: در بررسی دلایل اعتیاد به مواد مخدر می‌توان به این نتایج دست یافت، معتادان یکی از دلایل گرایش خود به مواد مخدر را ناآگاهی و جهالت عنوان می‌کنند. ضمن اینکه بخشی از به دام‌افتادگان بر این عقید اند که  با یک بار استفاده معتاد نمی‌شوم و یا این مواد اعتیادآور نیست؛ عده‌ای هم به‌خاطر عدم توانایی نه گفتن به طرف مقابل که فروشنده یا به ظاهر دوست است و یا به‌خاطر تحقیر نشدن در جمع معتاد شده‌اند. بخشی هم با حضور  در یک مهمانی شاد و در یک پارتی نامتعارف  و یا بهره‌مندی از اموال بی‌حساب پدر،  از طریق دوستان بیمار و یا دشمنان خانواده هدفمند به دام افتاده‌اند. بخشی از معتادان به خاطر فرار از نگرانی‌های شکم‌سیری و بخشی دیگر از روی فقر و گرسنگی و بیکاری و بدبختی  به اعتیاد روی آورده‌اند. عده‌ای هم جوانان سرکشی بودند که به اصطلاح خودشان برای رو کم کنی به دام افتادند. بعضی دیگر هم به عنوان کسب درآمد موزع شدند و کم کم  به اعتیاد روی آوردند؛ این‌ها نمونه‌هایی است از معتادان امروز جامعه که همگی یک نظر واحد دارند و آن این است که ما نمی خواستیم معتاد شویم.

مدیر عامل ایسنا با بیان اینکه به نظر می‌آید قاچاقچیان در زمینه تبلیغات از ما موفق‌تر عمل کرده‌اند، ادامه داد:  بخشی از این جملاتی که اغلب مصرف کنندگان به زبان آورده اند حکایت از تبلیغات جذاب قاچاقچیان دارد که به نظر می‌رسد جلوتر از برنامه‌های مبارزه‌ای و پیشگیرانه ما عمل می‌کنند و می‌بینیم موفق هم بوده‌اند؛ باز هم جای خالی استفاده بهینه از ابزار قدرتمند رسانه برای مقابله با تبلیغات سوء سوداگران مرگ دیده می‌شود. متاسفانه به آسانی می‌بینیم  یا می‌شنویم  برگزاری مهمانی‌ها و دورهمی‌ها و یا پارتی‌های نامتعارف، به دور از چشم دست‌اندرکاران، محلی برای مصرف و تبلیغ روانگردان‌ها و مخدرهای جدید شده است.

متقیان بیکاری، کسب درآمد، کنجکاوی، تنهایی، رهایی از فشارهای روحی و روانی را از دیگر عوامل گرایش جوانان به اعتیاد عنوان کرد.

او مهمترین وظیفه رسانه‌ها را آگاهی دادن به مردم دانست و گفت: در گذشته بنا بر نوع اطلاع‌رسانی درباره اعتیاد مردم معتاد را فردی وارفته کنار خیابان و بی‌خانمان می‌دانستند که هنوز هم این تصور باقی است؛ این در حالی است که با تغییر الگوی مصرف و کاهش سن اعتیاد و گرایش جوانان و نوجوانان به مصرف روانگردان‌ها و مخدرهای صنعتی، اعتیاد تغییر چهره داده و شاهد معتادانی شیک‌پوش و به اصطلاح یقه سفید هستیم؛ لذا رسانه‌ها بایستی علاوه بر آگاه‌سازی جامعه به این نکات توجه کنند: انواع مخدرهای نوپدید و صنعتی را به نحوی معرفی کنند که مخاطبان با آثار سوء آن آشنا شوند. همچنین از این پس برخلاف گذشته معتادان شیک پوش‌ با قیافه‌ای آراسته را به مردم معرفی کنند چرا که معرفی چهره اصلی معتاد شیک‌پوش می‌تواند برای مخاطب درس‌آموز باشد. مردم باید تشخیص بدبختی اعتیاد در پشت این آراستگی ظاهری را از رسانه ها بیاموزند.

متقیان در ادامه از نقش موثر آموزش و پرورش هم سخن گفت و عنوان کرد: هرچند رسانه‌ها نقش مهمی در زمینه‌های نام‌برده دارند اما نباید از نقش آموزش و پرورش در اجرای سیاست‌های پیشگیری از اعتیاد و آموزش مهارت‌های «نه گفتن» و آشنایی با عواقب مصرف مواد مخدر با توجه به جمعیت ۱۴ میلیونی تحت پوشش ساده گذشت.
او نقش این نهاد را  در محورهای، آموزش «نه گفتن» به کودکان و نوجوانان، هدایت دانش‌آموزان مصرف کننده به سوی پاکی به جای برخورد قهری، جایگزینی برخورد پدرانه و بازسازی شخصیت دانش‌آموز بجای برخورد پلیسی و دستگیری و بازداشت، باز گرداندن کودکان آسیب‌دیده به آغوش خانواده به جای برخورد وحشت آور و ترساندن از عنوان کرد.

متقیان در ادامه گفت: نقدی هم بر کارشناسان و سیاستگذاران و برنامه‌ریزان حوزه جوانان نیز وارد است که آنگونه که باید نتوانسته‌اند با ایجاد برنامه‌های مفرح و شاد، موجبات جذب جوانان و نوجوانان به سوی برنامه‌هایی سالم  را فراهم کنند.

مدیر عامل ایسنا گفت: نحوه برخورد با آسیب‌های اجتماعی از مسائل دیگری است که باید بدان پرداخته شود؛ وقت آن نرسیده که تجدید نظر کنیم؟ چرا محله هایی که آلوده شده و ده‌ها بار آن‌را پاک‌سازی کردیم باز هم آلوده است؟ آیا شناسایی فروشندگان جزء در پارک‌ها برای نیروی انتظامی ما کار مشکلی است؟ چرا بوستان‌های ما که محل تفریح خانواده‌ها است تبدیل به محل توزیع مواد شده است؟چرا علیرغم این همه سخت‌گیری باز هم روز به روز بدتر از  دیروز شدیم؟ چرا مواد مخدر به جوانان و دانش آموزان کشیده شده؟

او در ادامه از سریال‌هایی که قاچاقچیان را افرادی ثروتمند و متمول معرفی می‌کنند انتقاد کرده و افزود: ما با این گونه سریال ساختن پیام می‌دهیم در این وادی آنقدر درآمد هست که شما می توانی به این سرمایه و قدرت برسی که همه در برابر تو زانو بزنند. این پیام بازدارنده نیست تشویق کننده است. وقتی پای پلیس به  میان می‌آید که آن شخص به همه امکانات و اموال و کاخ و تشریفات رسیده است. مخاطب نمی‌پرسد این اموال و قدرت یک شبه به دست آمده؟ در طول مدتی که این شخص قدرتی بهم زده پلیس کجا بوده است ؟

متقیان افزود: نباید بپذیریم مواد مخدر مانند کرونا در دنیای ما هم مسری است هم ناشناخته و هم غیرقابل درمان.  بلکه هم می‌توان جلوی سرایت آن‌را گرفت و هم می‌توان درمان کرد و هم می‌توان به ابعاد گسترده آن دست یافت ولی به شرطی که مردم را به درستی آگاه کنیم واعتماد مردم را به دست آوریم. باید برای درمان بیماران اعتیاد تلاش کنیم و طول مدت درمان معتادان را محدود به پاکی خون ندانیم. برای درمان همه معتادان نسخه واحد نپیچیم و درمان هر معتاد را باشناخت دلایل ورود به  اعتیاد شروع کنیم. به بیمار اعتیاد زندگی ببخشیم و اورا به جامعه برگردانیم.

به گزارش ایسنا، علی مزینانی ـ مدیر عامل روزنامه هفت صبح ـ از برخورد، رویکرد پزشکی و اجتماعی به عنوان سه رویکرد مبارزه با مواد مخدر نام برد و گفت: ما به آسیب‌های اجتماعی که اعتیاد در رأس آن‌هاست کمتر پرداخته‌ایم.
تعداد معتادان افزایش داشته و روش‌ها به سمتی رفته که از تخصص و واقعیت دور شده است. رویکرد اول رویکرد مراکز دولتی یعنی برخورد و پاک کردن مناطق از معتادان است. رویکرد دیگر رویکرد پزشکی و وزارت بهداشت است. رویکرد بعدی رویکرد اجتماعی است که کمتر شده است.

تقریبا دو سال پیش جریان گور خوابی معتادان رسانه‌ای شد که تبعات زیادی داشت و نهایتا آن‌ها را جمع کردند که این باز همان برگشتن به رویکرد اول است و این یعنی پاک کردن صورت مسئله‌. بهزیستی هم به سمت رویکرد اول رفته و به دنبال جمع کردن معتادان است. با این کار مسئله حل نمی شود و فقط پنهان می‌شود.

مزینانی افزود: ما در هر حوزه‌ای چند نفر دادزن داریم. که در بخش‌های مختلف هستند و داد زدنشان باعث می‌شود که ما بفهمیم چه خبر است. به دلایل عجیبی حوزه اعتیاد برخلاف دیگر حوزه‌ها دادزن ندارد تا مسائلش مطرح شود. شخصی به من گفت درباره شیشه افغانی شنیده‌ای. گفتم نه. گفت آشپزخانه‌های شیشه جمع شده‌اند و افغانستان شیشه‌ای با زیر قیمت و اثر گذاری بیشتر را تولید می‌کند. صدای هیچکس درنیامد. در حوزه اعتیاد کسی که فارغ از جهت‌گیری‌های سیاسی بررسی کند و اطلاعاتی از کف بازار به رسانه‌ها بدهد نداریم.

مدیر عامل هفت صبح ادامه داد: به دلیل اینکه رویکرد دولت و تمام سازمان‌ها اجتماعی نیست، میان رسانه‌ها رقابتی ایجاد می‌شود که چیزهای جدید کشف کنند. مثل گور خواب و جدیدا قنات خواب.

مزینانی در پایان گفت: سوالات ساده‌ای در حوزه اعتیاد اجتماع دارد؛ مثل برخورد درست با معتاد که ما کار کردیم حتی خود مخاطب هم توجه نکرد. زیرا با این رویکرد استثناپروری رسانه‌ها، خبر آموزشی زدن دیگر مخاطب ندارد. برای همین سکوت کرده‌ایم و کمتر به آن می‌پردازیم. این مسابقه منفی بخش اجرایی و رسانه‌ای به بخش درمان و پیشگیری ضربه می‌زند. و ما حداقل کاری که کردیم این است که با آگاهی از این جریان خارج شده‌ایم.

گیتا علی‌آبادی ـ مدیر کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها ـ هم با اشاره به اینکه هفته گذشته هفته مبارزه با مواد مخدر بوده است درباره اعتیاد به مواد مخدر توضیح داد: مواد مخدر هم درمان است هم درد. استفاده نادرست از برخی از داروها هم عواقب روحی روانی و جسمانی زیادی را برای انسان به دنبال دارد. در وهله اول خانواده و در وهله دوم آموزش و پرورش در آموزش دادن به فرزندن نقش مهمی دارند. در کنار آن‌ها رسانه‌ها هستند که جایگاه مناسبی در این زمینه دارند. رسانه‌ها نقش اطلاع‌رسانی را به خوبی می‌توانند اجرا کنند از این رو در زمینه اعتیاد هم می‌توانند خیلی مهم باشند. هر چقدر آموزش بیشتر باشد بیشتر می‌توانیم از خودمان مراقبت کنیم. درمان اعتیاد کار ساده ای نیست.

به گفته امیر حسین یاوری (معاون کاهش تقاضا ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری)،  مردم می‌توانند با شماره گیری (۰۹۶۲۸) با کارشناسانی که اغلب پزشک هستند از ساعت ۸ صبح تا شب در ارتباط باشند و آن‌ها پاسخگوی تمامی سوالات مردم در خصوص اعتیاد خواهند بود.