پایگاه خبری اعتیاد

آمار جدید پلیس از مصرف مواد مخدر و اعتیاد در پایتخت:۲۰ هزار معتاد متجاهر؛ هزار نفر فقط زن، ۱۰۰ کودک معتاد متجاهر ، ۱۲ باند فروش در فضای مجازی؛ زمان دسترسی به مواد: ۲ ساعت.

«گل» اپیدمی شده است؟ شاید اگر این سوال را همین دو سه ماه پیش از مدیران ارشد مبارزه با مواد مخدر می‌پرسیدید، با اکراه فراوان تلاش می‌کردند پاسخ را جوری بدهند که نه سیخ بسوزد و نه کباب. اما دیروز رییس پلیس مواد مخدر تهران بدون اشاره به هیچ آماری، از «رشد سرسام‌آور مصرف گل در پایتخت» خبر داد. 

سرهنگ محمد بخشنده دیروز در نشست خبری خود گفت: « مصرف گل با سرعت سرسام‌آوری در تهران در حال افزایش است، بذر آن تراریخته است و از کشورهای اروپایی وارد می‌شود و هر بذر آن بین ۲۰۰  تا ۵۰۰ هزار تومان خریدوفروش می‌شود. اکنون در تهران به ترتیب تریاک، هرویین، شیشه و حشیش بیش‌ترین مصرف موادمخدر را به خود اختصاص داده‌‌اند.»

البته آمارهایی که رییس پلیس مواد مخدر تهران داده است، نشان می‌دهد همچنان باید نگران مصرف تریاک و هرویین به عنوان مخدرهای کلاسیک معتادان ایرانی بود. اما مخدر گل با تمام ویژگی‌هایی که نسبت به دیگر همطرازانش دارد، به رقیبی خطرناک برای صدرنشینان مورد اقبال معتادان بدل شده است. لذت کاذب به دلیل تبلیغات شبکه‌های مجازی، مصرف گروه‌های همتا مانند دوستان و دسترسی آسان به این مواد از مهمترین دلایل گرایش جوانان به این ماده مخدر اعلام شده است.

مصرف این ماده اغلب به شکل تدخینی است اما اخیرا مصرف خوراکی آن هم رواج پیدا کرده و برخی آن را در کیک و شیرینی به کار می‌برند که در این صورت عوارض بیشتری را نیز برجا می‌گذارد. اثرات مصرف گل تا ۳۰ دقیقه بعد از مصرف به اوج می‌رسد و ۲ تا ۳ ساعت بعد از آن نیز ادامه دارد.

از عوارض گل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

• حتی با یک‌بار مصرف، اعتیادآور است؛ تا جایی که با مصرف نکردن آن فرد دچار اضطراب شدید، بی‌قراری، وحشت‌زدگی، تپش قلب و  …می‌شود.
• افزایش ضربان قلب، خشک شدن دهان و گلو، گیجی و عدم تمرکز، تکلم آهسته، پرخاشگری و خشم، افسردگی و انزوا از جمله عوارض شایع مصرف ماری جوآنا و مشتقات آن مانند گل است. 
• این ماده اثرات مخربی روی حافظه و عدم تمرکز می‌گذارد به طوری‌که فرد به شکل دائم وسیله‌ای را جا می‌گذارد و شماره تلفن‌ها و اسامی را فراموش می‌کند.
• توهم و هذیان از شایع‌ترین عوارض مصرف گل بلافاصله بعد از مصرف آن است به طوری‌که فرد دچار توهم شنوایی، دیداری و هذیان‌گویی می‌شود.
• خنده‌های بی‌مورد و قرمز شدن چشم در بسیاری از مواقع علامت اصلی مصرف گل به‌ویژه در نوجوانان است. این نشان‌‌ها در کنار پرخاشگری، عصبی شدن، افزایش اشتها، پایین آمدن حافظه و افت تحصیلی باید به عنوان یک زنگ خطر در نظر گرفته شوند.

۲۰ هزار معتاد متجاهر در تهران
اما نشست خبری دیروز رییس پلیس مبارزه با موادمخدر تهران بزرگ آمارهای دیگری هم داشت. سرهنگ محمد بخشنده خبر داد: طبق برآورد ما ۲۰ هزار معتاد متجاهر در تهران است، همچنین پیش‌بینی‌های ما این بود که حدود هزار نفر از این افراد جزو تبعه دیگر کشورها از جمله افغانستان هستند. این افراد (معتادان متجاهر تبعه کشورهای خارجی) را خود پلیس ساماندهی می‌کند و آنها را به منطقه عسگرآباد منتقل می‌کنیم. از میان ۲۰ هزار معتاد متجاهر شهر تهران حدود ۵۰۰۰ نفرشان کارتن‌خواب هستند، بخشی نیز به دلیل داشتن زخم باز و بیماری‌های عفونی همچون هپاتیت و ایدز و ... و شرایطی نظیر کبر یا صغر سن مورد توجه ویژه‌ای هستند که امیدواریم دستگاه‌های مسئول در این زمینه نیز وارد شوند.

رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ گفت: درباره‌ی افرادی که نمی‌توان به شکل عادی در طرح‌های جمع‌آوری معتادان آنان را ساماندهی کرد لازم است دستگاه‌هایی همچون بهزیستی، کمیته امداد و وزارت بهداشت و … پای کار بیایند تا هم برای درمان‌شان اقدام و هم تصمیم‌گیری درستی درباره‌ ساماندهی آنها اتخاذ شود. به عنوان مثال فردی که سن کمی داشته یا معتاد متجاهری که دارای کهولت سن است، نمی‌تواند در فضایی که دیگر معتادان حضور دارند باشد.

او آماری هم از کودکان معتاد متجاهر در تهران ارائه کرد: «حدود ۱۰۰ کودک کمتر از ۱۶ سال سن در میان معتادان متجاهر جمع‌آوری شده حضور دارند که امیدوارم مرکزی برای ساماندهی آنان ایجاد شود ضمن اینکه بیشتر این کودکان در منازل منطقه ۱۲ حضور داشتند.» بخشنده درباره‌ تعداد معتادان متجاهر جمع‌آوری شده در منطقه شوش و مولوی هم گفت: بیش از ۷۲۰۰ نفر از ابتدای اجرای این طرح تاکنون دراین مناطق جمع‌آوری شده‌اند. ضمن اینکه اقدامات لازم برای فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی نیز در این مناطق در حال انجام است. به عنوان مثال مدارسی که در این منطقه قرار داشتند پاکسازی شده و در حال رنگ‌آمیزی هستند تا از ظرفیت مدارس استفاده بیشتر شود.

او در پاسخ به این سوال که درحال حاضر چه تعداد معتاد متجاهر در مراکز بازپروری هستند، گفت: ۱۳۱ نفر از زنان معتاد متجاهر را جمع‌آوری کردیم که ۹۸ نفر از آنان در مراکز بازپروری مورد پذیرش قرار گرفتند. در حال حاضر نیز در تهران بیش از ۷۲۰۰ هزار معتاد متجاهر در مراکز بازپروری هستند که ۶۰۰ نفر از آنان به مرکز سروش منتقل شدند. ما امیدواریم با تحولات خوبی که با حضور سردار مؤمنی در ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام شده شاهد اقدامات گسترده‌تری در این زمینه باشیم. 

افزایش زمان دسترسی به مواد در تهران؛ ۲ ساعت
در چند سال اخیر بسیار گفته شده است که در کمتر از ۱۰ دقیقه یک معتاد در تهران می‌تواند به مواد مخدر دسترسی پیدا کند. اما رییس پلیس مبارزه با موادمخدر تهران بزرگ گفته که این زمان در تهران افزایش یافته است: «با اقدامات انجام شده از سوی پلیس زمان دسترسی به مواد مخدر افزایش یافته و در حال حاضر به بیش از دو ساعت رسیده است.» البته به نظر می‌رسد درباره این روایت پلیس به زمان دسترسی معتادان به مواد باید کمی بررسی بیشتری کرد.

فعالان مدنی چنین چیزی را قبول ندارند. هرچند که پلیس می‌گوید با توجه به بازداشت‌های متعدد قاچاقچیان خرد و کلان در یک سال گذشته، توانسته این زمان را افزایش دهد. به گفته بخشنده از ابتدای امسال تاکنون ۱۵.۵ تن انواع مواد مخدر در تهران کشف، بیش از ۶۱ باند قاچاق مواد مخدر منهدم و ۷۲۰ قاچاقچی حرفه‌ای مواد مخدر نیز شناسایی و دستگیر شده‌اند: «طی این مدت ۷۰ هزار مجرم مرتبط با مواد مخدر شناسایی و دستگیر شدند البته بخش قابل توجهی از این افراد معتادان متجاهر بودند که جمع‌آوری شدند.»

زنان معتاد متجاهر؛ هزار نفر
به گزارش ایسنا؛ رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر درباره نگهداری زنان معتاد متجاهر شهر تهران گفت: برای شهر تهران حدود یکهزار ظرفیت برای نگهداری متجاهر احتیاج داریم اما در حال حاضر ظرفیت موجود حدود یک سوم آنچه که نیاز داریم است. نگهداری زنان معتاد متجاهر شرایط متفاوتی دارد. برخی باردار هستند برخی ترنس هستند و مسائلی از اینها را دارد که باید حساسیت بیشتری برای نگهداری‌شان وجود داشته باشد که ما امیدواریم دستگاه‌های مختلف وارد عمل شوند تا ظرفیت لازم را ایجاد کرد. برآورد ما درباره‌ تعداد زنان معتاد متجاهر در تهران حدود هزار نفر است.

انهدام ۱۲ باند اینترنتی مواد مخدر
خرید و فروش مواد مخدر در دو سال گذشته به فضای مجازی هم رسیده است. رییس پلیس مبارزه با موادمخدر تهران بزرگ در مورد برخورد پلیس با خرید و فروش مواد مخدر در فضای مجازی گفت: ۱۲ باند فعال در فضای مجازی که در جرایم مرتبط با مواد مخدر فعال بودند شناسایی و منهدم شدند. یکی از باندها که در شهرهایی همچون تهران، کرمانشاه، کاشان، قزوین و … فعال بوده و هشت عضو اصلی نیز داشت، اخیراً با اقدامات اطلاعاتی پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ منهدم شد. این افراد با تبلیغاتی که اغواکننده و مثبت در فضای مجازی، جوانان را به مصرف مواد مخدر ترغیب می‌کردند و هدف آنها عمدتاً دانش‌آموزان و دانشجویان بود.

بخشنده از هماهنگی و برگزاری جلسات مختلف و شرکت‌های پستی و ارسال مرسوله خبر داد و گفت: با شرکت‌های مختلف و پیک‌های موتوری جلساتی داشته و از آنان خواستیم تا نسبت به ارسال بسته‌های پستی حساسیت بیشتری داشته باشند که خوشبختانه آنان نیز همکاری خوبی با ما داشته و مواردی بوده که با مشکوک شدن پیک پلیس نیز وارد عمل شده است.

رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ درباره‌ی نظارت پلیس بر مسیرهای منتهی به تهران هم گفت: ممکن است برخی از قاچاقچیان تصور کنند که ما در ایام نوروز فعالیت کمتری داریم در حالی که در طول تعطیلات نوروزی پلیس مبارزه با مواد مخدر نیز در آماده‌باش است و بخصوص در ۱۴ محور مواصلاتی شهر نیز نظارت ویژه‌ای خواهد داشت. او درباره‌ی آخرین عملیات پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ هم گفت: شب گذشته همکاران من ۹۰ کیلوگرم مخدر تریاک که در حال ورود به تهران بود را کشف کردند. این مواد در دو محموله ۶۵ و ۲۵ کیلوگرمی در حال ورود به تهران بود که محموله ۶۵ کیلوگرمی در یک کامیون جاساز شده و محموله ۲۵ کیلوگرمی در پوشش خانواده و از بار سیب زمینی کشف شد. دو خودروی سمند نیز این کامیون‌ها را اسکورت می کردند. روز گذشته نیز دو محموله پستی که قصد انتقال موادمخدر را داشتند، شناسایی کرده و موفق به توقیف آن شدیم.

راهکار بدهید
دکتر حسن حسینی، جامعه‌شناس اعتیاد در مورد پیام آمارهای افزایش مصرف مواد مخدر در کشور به سازندگی می‌گوید: «تا زمانی که این اطلاع‌رسانی‌ها همراه با راهکار برای خانواده‌ها و افراد مبتلا به اعتیاد و البته مسؤولان نباشد، هیچ ارزشی نخواهد داشت. این که ما هر چند وقت یک بار آماری مبنی بر افزایش میزان مصرف یک ماده مخدر را رسانه‌ای کنیم تنها پیامد آن مضطرب شدن خانواده‌هاست در حالی که اگر راهکارهای مناسب را ارائه دهیم، باعث می‌شود تا این احساس مسئولیت برای آگاه‌سازی جوانان و حتی نوجوانان در این زمینه هم در بین خانواده به وجود بیاید و هم معلم مدرسه و استاد دانشگاه هم در این رابطه و برای آموزش در این باره احساس مسئولیت کنند و گامی هر چند کوچک برای کاهش دادن این آمار بردارند.»

او گفت: «این آمارها باید از لحاظ جنسی، سنی، شغلی و حتی روحی و روانی مورد بررسی قرار گرفته و دسته‌بندی شود تا بتوانیم به آنها استناد کنیم. متاسفانه افزایش آمار مصرف مواد مخدر در کشور خبر تازه‌ای نیست، به‌خصوص از زمانی هم که پای مواد مخدر صنعتی به کشور باز شده این آمار هر روز افزایش پیدا می‌کند، اما تمام راه‌هایی که ما تاکنون رفته‌ایم نتیجه مطلوب را که کاهش آمار اعتیاد بوده، در بر نداشته است.»

حسینی درباره جمع‌آوری معتادان متجاهر نیز می‌گوید: «این رویه اصلا نمی‌تواند مانع از افزایش تعداد این افراد یا کم شدن آمار معتادان شود، ما سال‌هاست که این کار را به انواع مختلف انجام می‌دهیم، کاری که هیچ وقت برای ما نتیجه مطلوبی در بر نداشته، از برخورد‌های قهری گرفته و دستگیری تا جمع‌آوری، تا زمانی که برنامه‌ریزی مدون و مشخصی برای بهبود شرایط زندگی این افراد نداشته باشیم، نمی‌توانیم آمار تعداد معتادان متجاهر را پایین بیاوریم. این افراد نه شغلی دارند نه درآمدی دارند اکثرا هم که از طرف خانواده طرد شده‌اند یا خانواده‌هایشان وضعی به مراتب بدتر دارند.

باید برای بهبود این افراد مسائل مختلفی در نظر گرفته شود. ایجاد شغل یکی از مهم‌ترین آنها است، پس جمع‌آوری چه ۱۰ درصد باشد چه ۹۰ درصد، دردی از آنها دوا نمی‌کند. پس به این ترتیب به جای جمع‌آوری باید به فکر حمایت‌های اجتماعی و اقتصادی از این افراد باشیم. شرایط مناسبی را برای ترک اعتیاد آنها فراهم کنیم. این که این افراد امید داشته باشند بعد از ترک می‌توانند شغل مناسبی داشته باشند و هزینه‌های زندگی‌شان را تامین کنند. تا زمانی که این کارهای پایه‌ای در این زمینه صورت نگیرد جمع‌آوری به جایی نخواهد رسید.»

دکتر حسینی درباره علت این که مصرف تریاک در جامعه ایران هم‌چنان مقام اول را دارد، می‌گوید: «این موضوع به فرهنگ ما برمی‌گردد. تریاک سالیان زیادی است که در فرهنگ مردم این مرز و بوم جای دارد،‌ از سوی دیگر یک نوع داروی شفابخش است و از این ماده داروهای زیادی تولید می‌شود،‌ از سوی دیگر در سال‌هایی نه‌چندان دور استفاده از تریاک تنها به قشر مرفه جامعه تعلق داشت و استفاده از آن باعث فخر و مباهات بود. اما نباید فراموش کنیم که افراد معتاد به تریاک افرادی هستند با میانگین سنی بالای ۴۰ سال و متاسفانه جوانان بیشتر به مواد صنعتی روی آورده‌اند و در آینده‌ای نه‌چندان دور ممکن است این آمار جا‌به‌جا شود.»

پیام را دریابید
سعید صفاتیان، تحلیلگر و کارشناس حوزه مواد مخدر و مدیر عامل موسسه دانش اعتیاد ایرسا درباره آمارهای جدید پلیس تهران درباره مواد مخدر به سازندگی می‌گوید: پیامی که این گونه خبرها را به جامعه می‌دهد درواقع چند گروه مخاطب دارد، دسته اول مخاطبان درواقع مسئولان مملکتی هستند که باید بدانند وضعیت اعتیاد در کشور خوب نیست یا اینکه برنامه‌هایی که تا به حال اجرایی شده نتیجه چشم‌گیری نداشت است. دسته دوم مخاطبان خانواده‌ها هستند، به این ترتیب که اگر تا دیروز فکر می‌کردید که ممکن است فرزند همسایه دچار اعتیاد شود امروز این امکان وجود دارد که فرزند خودتان در این دام بیفتد. پس بهتر است به بحث فرزندپروری و آموزش فرزندانتان اهمیت بیشتری بدهید و در این بین از مشاوران متخصص هم کمک بگیرید و سطح دانش و آگاهی خود را بالا ببرید.

او گفت: اما دسته سوم مصرف‌کنندگان هستند که البته می‌تواند دو رویکرد مختلف را در بین آنها داشته باشد، یکی این که تلنگری باشد برای آنها که نشان دهد وضعیت بسیار بغرنج است یا اینکه باعث شود پیش خود فکر کنند پس حالا که تعداد این قدر بالا رفته چه ایرادی دارد ما هم جزوی از این جامعه آماری باشیم.

به عقیده صفاتیان در هر صورت این اطلاع‌رسانی باید صورت بگیرد: واقعا امروز ما با مصرف بی‌رویه گل در کشور مواجه هستیم و هر چه زودتر باید برای جلوگیری از این روند رو به رشد کاری انجام دهیم. فراموش نکنیم که قبلا مصرف مواد مخدر در کشور ما از سن ۲۱ یا ۲۲ سال شروع می‌شد اما در حال حاضر مصرف گل از ۱۵ یا ۱۶ سال شروع می‌شود و این باعث می‌شود سن اعتیاد در کشور پایین بیاید. افرادی که از این سن سمت ماده‌ای مانند گل می‌روند، احتمال دارد سه یا ۴ سال دیگر سمت موادی مثل تریاک، شیشه یا هرویین بروند. به این ترتیب عوارض این مواد هم برایشان بسیار بیشتر خواهد شد.

او در بخش دیگری از سخنانش درباره آمار جمع آوری ۹۰ درصد معتادان متجاهر گفت: در درجه اول باید بدانید که آمار دقیقی از معتادان متجاهر در کشور در دسترس نیست. هیچ وقت آمار دقیقی در این باره گرفته نشده است، از سوی دیگر جمع‌آوری معتادان متجاهر کار بسیار ساده‌ای است. پلیس می‌تواند در فاصله چند روز همه آنها را جمع‌آوری کند. آمارها همیشه از ۶۰ هزار نفر تا ۱۵۰ هزار نفر در نوسان بوده اما نکته اینجاست که ما بعد از جمع‌آوری این معتادان چه کاری می‌توانیم بکنیم.

این تحلیلگر و کارشناس حوزه مواد مخدر گفت: اما مسئله مهم ساماندهی این معتادان است. این معتادان باید جایی برای ماندن داشته باشند، خوراک و دارو و پوشاک آنها تامین باشد، حمایت اجتماعی و روانی از آنها به عمل بیاید، وضعیت خانواده و شغلی آنها بررسی شود.

صفاتیان در پاسخ به این سوال که «چرا هنوز تریاک مقام اول را در بین مواد مخدر در ایران دارد؟» می‌گوید: باید از این بابت خوشحال باشیم،‌ چرا که مطمئنا اگر ۵ سال دیگر آمار بگیریم گل و شیشه جای تریاک را گرفته‌اند، افرادی که الان در این آمار گیری جای دارند اعتیاد خود را زمانی شروع کردند که هنوز مواد مخدر روان‌گردان در ایران نبود به همین خاطر تا ۵ یا ده سال دیگر این آمار قطعا تغییر خواهد کرد.