کد خبر: 1326 تاریخ خبر: ۱۳۹۴-۱۲-۱۹
اعتياد تنها يك معضل ملي و مختص يك جامعه نيست، مجموعه جامعه جهاني از معضلات اين پديده در امان نبوده و در معرض خطر است. آسيب‌هاي ناشي از اعتياد تمامي شئون فردي و اجتماعي جامعه را در برمي‌گيرد. دامنه آسيب‌هاي ناشي از اعتياد تا اندازه‌اي است كه با هيچ يك از پديده‌هاي شوم اجتماعي قابل مقايسه نيست. بايد توجه داشت كه بسترسازي مبارزه با مواد مخدر از طريق اجتماعي شدن آن انجام مي‌شود. پيشگيري، درمان و به‌طور كلي همه اقدامات در اين راستا بايد از طريق اجتماعي شدن صورت گيرد و بايد همه برنامه‌ها در دل جامعه همچون خانواده و نهادهاي آموزشي همچون آموزش و پرورش مطرح شود. نقش آموزش در پيشگيري از اعتياد بسيار كليدي است و در برنامه سلامت، خانواده عنصر اصلي و تاثيرگذار است. همچنين بايد توجه داشت كه براي ترويج يك برنامه پيشگيرانه ابتدا بايد آن را در درون خانواده‌ها نهادينه كرد چرا كه واحد اصلي تشكيل اجتماع خانواده به شمار مي‌رود. آنچه مي‌خوانيد ماحصل گفت‌وگو «آرمان» با « سعيد صفاتيان»، رئيس كارگروه تقاضاي اعتياد كميته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخيص مصلحت نظام، درباره اجتماعي كردن معضل اعتياد و چگونگي كاهش شدت اين معضل در كشور است.
درباره اجتماعي كردن مبارزه با اعتياد و نقش رسانه‌ها در اين زمينه توضيح دهيد؟
وقتي ما از اجتماعي كردن يك مقوله يا معضل صحبت مي‌كنيم، بي گمان مسائل مطرح شده به شكل غير دستوري در مباحث فردي و دولتي نيز مطرح مي‌شود و به اين ترتيب حل مساله به افراد، مدارس، جامعه و... سپرده مي‌شود. بنابر اين اصطلاح اجتماعي شدن در زمينه حل و فصل مسائل اجتماعي از جمله معضل اعتياد و مواد مخدر در اين امر مناسب است، در اين شرايط بايد مردم به شكل خودجوش در مدارس، سازمان‌هاي مردم نهاد، خانواده‌ها و... درگير مساله شوند. اين امر نشان‌دهنده روند اجتماعي شدن است؛ در روند اجتماعي كردن جامعه از نقش رسانه‌ها مي‌توان به عنوان يكي از تريبون‌هاي تاثيرگذار در قالب آگاه‌سازي افراد جامعه بهره برد. هم‌اكنون در اين برهه زمانی طرح رحماني فضلي كه دو سال پيش در قالب اجتماعي كردن مطرح شد بايد اجرايي شود. با توجه به اينكه در سال‌هاي اخير رسانه‌ها اقدامات مناسبي در زمينه مبارزه با مواد مخدر انجام دادند و مسئولان نيز در اين زمينه همكاري مناسبي داشتند، اما بايد توجه داشت كه دستگاه‌هاي مجري و برنامه‌ريزان امر هنوز با فعاليت ۲۲ سازمان، وزارتخانه يا دستگاه باز هم در حوزه پيشگيري و كاهش تقاضا فعاليت ثمربخشي انجام نداده‌اند.
در بين رسانه‌ها كدام يك از تاثير‌گذاري بيشتري برخوردار هستند؟
در بين رسانه‌هاي جمعي روزنامه‌ها در جهت فضاسازي در جامعه مي‌توانند نقش موثري داشته باشند. روزنامه‌ها با توجه به رسالت خود مي‌توانند فضاسازي مناسبي در اين امر ايجاد كنند. رسانه‌ها به ويژه روزنامه‌ها مي‌توانند با درج مطالبي در حوزه مواد مخدر به نوعي در آگاه‌سازي جامعه نقش بسزايي داشته باشند. اجتماعي كردن معضل مواد مخدر در جامعه به نوعي به مساله جمعي اعتياد مربوط مي‌شود. آقاي رحماني فضلي سياست «بياييد درباره مواد مخدر صحبت كنيم» را مطرح كرده است. حال اين مساله عنوان مي‌شود كه چه كسي بايد در حوزه مواد مخدر صحبت كند؟ براي مثال بنده با ۲۳ سال سابقه فعاليت در حوزه مواد مخدر بايد درباره اين آسيب اجتماعي صحبت كنم؟ يا اينكه والدين و مردم عادي بايد درباره اين مساله صحبت كنند؟ براي آگاه‌سازي عمومي مطبوعات مي‌توانند در حوزه اجتماعي شدن مواد مخدر نقش مهمي ايفا كنند. مطبوعات به دليل تيراژ گسترده، ورود به بطن جامعه، مطالعه افراد روشنفكر وعادي در جامعه به نسبت سطح اطلاعات عمومي را افزايش مي‌دهند. به اين ترتيب ديگر افراد نيز از آنها تاثير مي‌پذيرند. با توجه به اينكه اطلاعات آگاهي را در جامعه افزايش مي‌دهد بايد با ايجاد فضاي نقد و گفتمان افراد را در حوزه اجتماعي شدن مواد مخدر، كاهش تقاضا و پيشگيري ترغيب كرد. بايد رسانه‌ها در اين حوزه نقش‌هاي اجتماعي كردن را مشخص كرده و به موشكافي آن بپردازند. اين امر مي‌تواند در حوزه درمان و پيشگيري مورد استفاده فضاهاي آموزشي كشور مد نظر قرار گيرد. اين در حالي است كه در اغلب اقدامات فقط يك كارگاه با عنوان مبارزه با مواد مخدر مطرح مي‌شود، افراد بايد بدانند كه اين نحوه اطلاع رساني چندان ثمر بخش نيست. رسانه‌ها در توجه به مساله مبارزه با مواد مخدر بايد طي يك برنامه مستمر تمهيدات مورد نظر را در اين زمينه بينديشند. رسانه‌ها بايد با طرح نقد‌هاي گوناگون و فضاسازي بتوانند در حوزه آسيب‌هاي اجتماعي به فعاليت بپردازند. هر اندازه اقشار مختلف جامعه به ويژه دانشجويان، اساتيد، فرهيختگان و صاحبان قلم، درباره معضلات مواد مخدر و آسيب‌هاي ناشي از آن اطلاعات و دانش بيشتري داشته باشند، مي‌توانند به عنوان مروجان فرهنگي مبارزه با اين پديده شوم اجتماعي، بهتر عمل كنند. در ضمن برگزاري همايش‌هاي پيشگيري از اعتياد يكي از بهترين راهكارهاي عرضه اطلاعات و آگاهي‌هاي مورد نياز جامعه در زمينه مبارزه با مواد مخدر است.
در حوزه اعتياد مرز بين بيان واقعيت‌ها و سياه نمايي كجاست؟
شايد بين فضاسازي و واقعيت‌هاي اجتماعي در جامعه ما فاصله نباشد. چون متاسفانه آسيب‌هاي اجتماعي در حوزه اعتياد كشور را دچار آسيب كرده است . با بررسي تعداد معتادان خياباني، وضعيت زنان و كودكان در حوزه اعتياد، شدت ميزان طلاق در اعتياد و... مي‌توان به اين امر اذعان داشت كه يكي از مسائل اجتماعي تاثيرگذار در جامعه ما مساله اعتياد است؛ با اين تفاسير عدد و رقم‌هاي موجود در اين حوزه سياه‌نمايي نيست. در برخي مواقع مشاهده مي‌شود كه آمار‌هاي منتشر شده از سوي برخی رسانه‌ها با واقعيت‌هاي جامعه مطابقت ندارد.
ارائه آمار و ارقام در اين زمينه بايد چگونه باشد؟
بر اساس آمار هم‌اكنون يك ميليون و۳۵۰ هزار نفر معتاد در كشور وجود دارد. اين آمار حدود هشت سال است كه در حوزه مواد مخدر همچنان بدون تغيير عنوان مي‌شود. اين وضعيت بيان آمار و ارقام بسياري از تصميم‌گيري‌ها را با مشكل روبه‌رو مي‌كند.
پس با اين تفاسير اين عدد و رقم در حوزه مواد مخدر چندان صحيح نيست. آن هم به اين دليل كه در چند سال اخير سن ابتلا به مواد مخدر در كشور كاهش يافته است و به نسبت شاهد افزايش زنان معتاد نيز در جامعه هستيم.
ارائه آمار در حوزه مواد مخدر بسيار مهم است. آن هم به اين دليل كه بسياري از تصميم‌گيري‌ها در كشور بر اساس ميزان اعتياد در كشور انجام مي‌شود. به اين ترتيب آمار دقيق از اين آسيب اجتماعي به نفع جامعه و تصميم‌گيران آن است.
با اقدام‌هاي انجام شده در كشور شما آينده مواد مخدر را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
در سال ۹۶ سياست كاهش ۲۵ درصد اعتياد پيش بيني شده است. وقتي در كشور تعداد معتادان چندان واقعي نيست، در اين شرايط چگونه مي‌توان عنوان كرد كه در كاهش نرخ ۲۵ درصد موفق بوديم ؟!. اين در حالي است كه ميزان آمار پايه در كشور چندان مطابق با واقعيت نيست.
زهرا سليماني