کد خبر: 1103 تاریخ خبر: ۱۳۹۴-۱۰-۰۷
هنگامی که ماده مخدری از لحاظ قیمتی روند صعودی میگیرد در این حالت ماده خطرناکتری جایگزین تزریق میشود. به گفته سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر، با افزایش قابل توجه مواد هم در خرده فروشی و هم عمده فروشی روبهرو هستیم. بر این اساس قیمت خرده فروشی پنج سانتی هروئین در آبان گذشته 6786 تومان بود که در سال جاری به 9418 تومان رسیده که حاکی از رشد 37 درصدی است. افشار ادامه داد: افزایش قیمت در خرده فروشی حشیش نیز 40 درصد و در عمده فروشی دو درصد است. درباره قیمت شیشه نیز باید گفت که با افزایش 154 درصدی در خرده فروشی و افزایش 185 درصدی در عمده فروشی روبهرو هستیم. در آبان ماه 93، قیمت هرگرم شیشه 29 هزار و 863 تومان بود که در آبان 94 به 76 هزار تومان رسید. همچنین قیمت هرکیلوگرم شیشه در آبان 93، 18میلیون و 216 هزار تومان بود که در آبان 94 به 52 میلیون تومان رسیده است. افزایش قیمت تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار میگیرد. عباس دیلمی زاده مدیر عامل جمعیت تولدی دوباره معتقد است که عامل اصلی، شم اقتصادی تولید کنندگان مواد مخدر است. تا راهحلی برای تزریق مواد مخدر جدید در بازار پیدا کنند.
افزایش قیمت مواد مخدر ازجمله شیشه چه تأثیری بر نوع مصرف خواهد داشت؟
موضوع افزایش قیمت شیشه پیوسته است با موضوعات دیگری که عملا خیلی به آنها توجهی نمیشود. حدود یک سال و نیم پیش از بازگشت هروئین صحبت کردم، هروئین قرار بود وارد بازار شود و وارد بازار ایران هم شد وآرام آرام بخشی از مشتریان را جذب کرد وما برنامه متمرکزی برای بازگشت این ماده مخدر نداشتیم. بحثی که اینروزها مطرح است، مربوط به بالارفتن قیمت شیشه است. قیمت شیشه در دو ماه گذشته نوسانات مختلفی داشته. البته گاهی سقوط قیمت وحتی نزول هم داشت اما مدتی بعد دوباره دچار صعود شد اما باز هم به قیمت قبلی خود برنگشت اما قیمت کمی ارزانتر شد. موضوع این است که اصولا در کشورمان در حوزه اقتصاد رفتاری مواد مخدر هیچ کاری به صورت علمی صورت نگرفته است. مصرفکننده مواد مخدر هم مانند هر مصرف کننده کالای دیگری با افزایش و کاهش قیمت یک کالا رفتار خودش را تغییر میدهد و در مورد خرید یا نخریدن و تغییر درنوع مصرف آن ماده مخدر تصمیمگیری میکند و رفتارهای مختلفی از خودش بروز میدهد.
نمونه این رفتارها چیست؟
همه ما میدانیم که مصرف کننده به هر صورت به مصرف ادامه میدهد. هنگامی که قیمت یک ماده مخدر افزایش پیدا میکند چند حالت وجود دارد، یکی از آن رفتارها ممکن است این باشد که مصرف کننده برای مصرف همان نوع مواد قبلی باید پول بیشتری به دست آورد و برای اینکه آن پول را به دست آورد، باید از سبد کالای خانوادهاش بزند یا از طرق دیگری پول بیشتری به دست آورد که همین دستیابی به پول بیشتر ممکن است تبدیل به جرم شود. اقدامات دیگری هم هست. یکی از رفتارهایی که ممکن است مصرف کننده از خود بروز دهد این است که ماده مخدرش را عوض کند، یعنی مصرف اش را از یک ماده مخدر به یک ماده مخدر دیگر تغییر دهد. یعنی نوع الگوی مصرف و شیوه مصرفش را تغییر دهد. برای مثال ممکن است که یک مصرف کننده تدخینی به تزریق روی بیاورد. اینها نکاتی است که خیلی مورد توجه قرار نمیگیرد و باعث میشود خیلی اوقات اشتباها ازگران شدن یک ماده مخدر اظهار خوشحالی میکنیم. به نظر من وقتی ما میتوانیم درباره گران شدن یک ماده مخدر اظهار خوشحالی کنیم که برنامه مشخصی برای مدیریت مصرف مصرف کننده مواد مخدر داشته باشیم.
یکی از معایب این گرانی این است که مصرف کنندهها به مواد مخدر سنتی رو میآورند؟
مسئله فقط مصرف مواد مخدر سنتی نیست. اسم مواد مخدر سنتی را نمیآورم بلکه میگویم مواد مخدری که از طریق تزریق مصرف میشوند. شواهد بسیار زیادی نشان میدهد که مصرف کننده شیشه به سمت هروئین سوق پیدا میکند، شواهدی که ما به صورت میدانی از مصرف کنندگان مواد مخدر در دست داریم، نشان میدهد که مصرف شیشه آرام آرام به سمت چند مصرفی که یکی از آنها مصرف هروئین است میرود و شکل تزریقی آنها گسترش پیدا میکند. در دهه 80برنامههای کاهش آسیب توانسته بود برای مصرف کنندگان تزریقی هرویین برنامه خیلی جامع داشته باشد و تزریق را کنترل کند و نرخ شیوع «اچآی وی» را براساس همین برنامه تحت کنترل درآورد اما برنامههای کاهش آسیب، در چند سال اخیر چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی افت زیادی داشتند. این که مصرف کنندگان شیشه به سمت تزریق هرویین روی بیاورند خبر مناسبی برای کشور نیست و این میتواند افزایش تعداد معتادان تزریقی و نرخ افزایش اچ آی وی را با خود داشته باشد، حتی میتواند به کارتن خوابی و جهش مصرف کنندگان به سمت خیابان را هم در بر داشته باشد. اگر به سرعت برنامه مشخصی طراحی نکنیم و نتوانیم هوشمندانه شرایطی که ممکن است در چند سال آینده با افزایش مصرف هرویین تزریقی در کشور وجود داشته باشد را مدیریت کنیم، پیامدهای بدی در انتظار خواهد بود.
افزایش قیمت مواد مخدر را چه کسی تعیین میکند.
افزایش قیمت عوامل متفاوتی دارد. تولید کنندگان مواد مخدر به چند دلیل ممکن است قیمتها را افزایش دهند، یکی از آنها میتواند کنترل یا افزایش و کاهش پیش سازهای آن ماده مخدر باشد. برای مثال درباره شیشه، پیش سازهایی که برای مصرف شیشه مورد استفاده قرار میگیرد با افزایش قیمت میتواند باعث بالارفتن قیمت شود. در مواقع خاصی هم ما دردهههای اخیر شاهد بودیم که تولید کنندگان عمده و مافیای مواد مخدر، هنگامی که ماده مخدر دیگری را به صورت انبوه تولید کردند و برای بازار آن برنامهریزی میکنند، برای آنکه بازار را تا حدودی داشته باشند، میآیند روی پیش سازها تمرکز میکنند تا بتوانند برای آن ماده مخدر دیگری که میخواهند جایگزین کنند بازار فراهم کنند. به هر حال موضوع قیمت مواد مخدر یک موضوع اقتصادی است و از مبانی اقتصادی تبعیت میکند و قطعا تولید کنندگان و توزیع کنندگان مواد مخدر اقتصاد را خوب میشناسند و میدانند چگونه بازار برای کالاهای خود ایجاد کنند.
گردش مالی اقتصاد مواد مخدر در کل چقدر است؟
فقط میدانم چند هزار میلیارد دلار در سطح جهان است اما در ایران چون یک کار علمی جدی صورت نگرفته مشخص نیست.