فعاليت كمپها در حوزه درمان و پيشگيري مواد مخدر در كشور ما به سال 82-81 برميگردد، يعني ما كشوري هستيم با 12 سال تجربه در اين زمينه. در ابتداي فعاليت اين كمپها يكي از مشكلات اصلي سختي گرفتن مجوز و شرايط ويژه براي ورود به اين مراكز بود در حالي كه امروزه اين سختگيريها بري اعطاي مجوز از بين رفته است. فعاليت كمپهاي غيرمجاز به دليل سودجويي، نظارت ناکافی سازمان بهزيستي در كنار به صرفه بودن نگرفتن مجوز است كه سبب ميشود بسياري از اين مراكز بدون پروانه و مجوز قانوني سازمان بهزيستي فعال باشند. عموما كمپهاي غيرمجاز در حاشيه شهرها و دور از نقاط مركزي شهر قرار دارند، در حالي كه كمپهاي مجاز در مركز شهر و داخل شهرها هستند. كمپهاي ترك اعتياد به عنوان بخشي از سازمانهاي مردمنهاد سالانه 100 تا 120 هزار نفر در كشور را پوشش ميدهند و به عبارت ديگر ماهانه بين 10 تا 12 هزار نفر تحت پوشش درماني اين مراكز قرار ميگيرند. نزديك به300 -1200 كمپ درماني مجوزدار در حال حاضر در كشور فعالند. هر چقدر دولت بر اين كمپها بيشترنظارت كند و توانمندسازي آنها قويتر باشد، باعث ميشود با افزايش كيفيت و امكانات اين كمپها مردم بيشتر به سمت آنها رفته و از رفتن به مراكز غيرمجاز خودداري كنند. علاوه بر اين هرچه آگاهي و اطلاعات مردم را درباره فعاليت اين كمپها بالاتر ببريم بهتر ميتوان جلوي فعاليت مراكز غيرقانوني را گرفت. مردم بايد اين مساله را مدنظر قرار دهند كه به محض رجوع و بستري شدن در هر كدام از اين كمپها بايد مجوز آن و اينكه اين كمپ مجوز خود را از كدام سازمان گرفته را بررسي كنند. كمپها در حوزه دارو دخالتي نداشته و اجازه تجويز دارو ندارند به همين دليل، وزارت بهداشت نظارتي بر اين مراكز ندارد. عموما كمپهاي غيرمجاز بدترينترين ضربه را بر حوزه درمان وارد ميكنند زيرا در اين كمپها ماندگاري بسيار پايين است و فرد تمايل كمتري دارد در اين كمپها بماند. عموما كمپهاي غيرمجاز اماكني نيستند كه فرد با پاي خود و به رغبت خودش به آنجا مراجعه كند و اين كمپها بيشتر مكانهايي هستند كه اطرافيان و والدين افراد معتاد از سر استيصال با پرسيدن از اطرافيان آنجا را مييابند و بنابراين درمان اين افراد اختياري نيست و جنبه اجباري دارد. اين قبيل كمپها از آنجايي كه به ازاي ماندن فرد در آنجا از خانواده او پول ميگيرند، تمايل دارند كه تا جايي كه امكان دارد روند درمان فرد را طولانيتر كرده و براي مدت بيشتري او را آنجا نگه دارند. مدت زمان ماندن فرد در اين مراكز بيشتر از يك ماه است و از آنجايي كه نظارتي بر عملكرد آنها وجود ندارد افراد هر نوع رفتاري كه بخواهند و بپسندند با بيماران ميكنند و به جايي پاسخگو نيستند. اين اقدام موجب ميشود مردم بهطور كلي نسبت به درمان بدبين شوند و همين زير دويست كمپ غيرمجاز در كشور نام و آبروي كمپهاي مجاز را هم تحت شعاع قرار دادهاند. اين در حالي است كه كمپهاي مجاز در كشور ما به خوبي فعاليت كرده و حتي قرار است با مشاركت كمپها در كليه كشورهاي منطقه شبكه بينالمللي تحت عنوان ADNA تشكيل شود كه همه كمپهاي منطقه در آن عضو هستند. كمپهاي غيرمجاز به سيستم درمان لطمه ميزنند و نگاه سيستم قضائي را به اين سمت سوق ميدهند كه اساسا وجود اين كمپها غير ضروري است. از نظر علمي وجود اين كمپها ضروري است و بخشي از فرايند درمان از اين طريق محقق ميشود. حتي در حوزه زنان و نوجوانان هم قرار است به تازگي كمپهاي اختصاصي براي اين افراد تاسيس شود تا براي مثال فردي كه ساليان سال است هروئين مصرف ميكند با نوجواني كه تازه مصرف مواد را تجربه ميكند، در يك مكان نگهداري نشوند. برنامه سازمانهاي مردمنهاد كمپها در همه كشورها وجود دارد و نگاه مسئولان اين است كه فعاليت كمپهاي مجاز را تا جاي ممكن تقويت كنند. درباره فعاليت كمپهاي غيرمجاز تلاش مسئولان بر اين است كه تا جاي ممكن جلوي فعاليت آنها را بگيرند و مردم هم ميتوانند با شناسايي و معرفي اين كمپها جلوي فعاليت آنها را بگيرند. اگر افراد در خيابان و تردد در معابر عمومي هم با تابلوي اين مراكز بدون اشاره به شماره ثبت و مجوز كسب مواجه شدند ميتوانند اين مساله را به سازمان مواد مخدر يا بهزيستي اعلام كنند. مهمترين فعاليتي كه در كمپهاي مجاز لازم است مورد توجه قرار بگيرد آموزش و توانمندسازي افرادي است كه در آن بستري ميشوند و هر چقدر اين كمپها بتوانند افراد را در زمينه يافتن شغل و مهارت بيشتر كمك كرده و براي آنها كار مفيد و متناسب با شرايطشان دست و پا كنند به همين ميزان در بازتواني و بازگرداندن اين افراد به زندگي سالم و اجتماع موفقتر عمل كردهاند.
سعيد صفاتيان
رئيس كارگروه كاهش تقاضا در مجمع تشخيص مصلحت نظام
منبع : روزنامه آرمان