پایگاه خبری اعتیاد

سردار علی مؤیدی، رئيس پليس مبارزه با مواد مخدر هفته گذشته اعلام کرده که پليس می‌تواند همه معتادان متجاهر کشور را در مدت زمان 10 روز جمع‌آوری کند. البته این گفته خیلی هم جدید نیست و در مقاطع مختلف زمانی این ادعا از سوی نیروی انتظامی مطرح شده است مثلاً 26 خرداد امسال در حاشیه همایش سراسری مدیران و معاونان وظیفه عمومی سراسر کشور سردار حسین اشتری،فرمانده نیروی انتظامی همین نکته را مطرح کرده بود: «در صورت تأمین کمپ‌های ترک اعتیاد و مراکز نگهداری از معتادان، نیروی انتظامی این آمادگی را دارد که ظرف مدت 10 روز تمامی این افراد را از سراسر کشور جمع‌آوری کند.»

 به گزارش خبرنگار پایگاه خبری اعتیاد(ادنا)، جمع‌آوری معتادان متجاهر از سطح شهر یکی از اقداماتی است که چندین بار در سال در دستور کار پلیس قرار می‌گیرد. فقط لازم است دستگاه‌های اجرایی مأمور در حوزه مواد مخدر دور هم بنشینند و جلسه‌ای برگزار کنند در نهایت یکی از خروجی‌های آنها حتماً مجوزی است که نیروی انتظامی را مسئول جمع‌آوری معتادان متجاهر می‌کند.

اما با این بگیر و به بندها و فرار و گریزها در عمل چه اتفاقی می‌افتد؟ آیا چهره شهر از اعتیاد پاک می‌شود؟ حدود 10 روزی می‌شود که طرح جمع‌آوری معتادان متجاهر در حال اجرا است. از یکی از مسئولان طرح موبایل سنتر بزرگراه‌ها که حدود 9 ماه است در پاتوق‌های کنار بزرگراه‌ها به بیماران خدمت کاهش آسیب ارائه می‌دهد در مورد وضعیت پاتوق‌ها می‌پرسیم، می‌گوید بیشتر از ده روز است که بیشتر پاتوق‌ها سوخته است. هر جا می‌رویم نیروی انتظامی به جای بیماران در پاتوق‌ها مستقر شده‌اند.

به گفته او آنها هر روز به 8 پاتوق سر می‌زدند و در هر پاتوق هم بین 50 تا 150 بیمار حضور داشتند با این شرایط ارائه خدمات به آنها کار دشواری نبود اما در شرایط فعلی پیدا کردن بیماران سخت شده است: «الآن بیشتر وقتمان تلف می‌شود همه‌اش سوار ماشین هستیم و از این پاتوق به آن پاتوق می‌رویم و دنبال بیمار می‌گردیم. نیروی انتظامی هم اجازه داخل شدن به بعضی از پاتوق‌ها را به ما نمی‌دهد، پلیس پاتوق‌های جدید بیماران را هم سریع شناسایی می‌کند با این وضعیت بیماران در کوچه و پس کوچه‌ها و نقاط مختلف شهری پراکنده شده‌اند. یک عده از انها هم به بیابان‌های اطراف تهران و بلوار وسط میدان‌ها و بزرگراه‌ها پناه برده‌اند که با این وضعیت احتمال تصادف و مرگ‌ومیر آنها افزایش یافته است.»

او توضیح می‌دهد که بیشتر بیمارانی هم که برای درمان اجباری به کمپ‌های ترک اعتیاد رفته‌اند بعد از ترخیص دوباره مواد مصرف می‌کنند و پیدا کردن آنها هم کار مشکلی است: «با این طرح‌ها کار ما را زیاد می‌کنند، زحمات ما را هدر می‌دهند. باز باید از اول پاتوق‌ها را شناسایی کنیم و تلاش کنیم اعتماد بیماران را جلب کنیم؛ اما چه فایده باز هم که جا افتادیم و بیماران ما را پذیرفتند و به ما اعتماد کردند یک طرح دیگر اجرا می‌کنند و دوباره بیماران پراکنده می‌شوند.»

سید فرید براتی، کارشناس آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد هم بر این اعتقاد است که با توجه به وضعیت اقتصادی کشور مسئولان باید به دنبال صرفه‌جویی اقتصادی و مدیریت منابع مالی کشور باشند و به‌گونه‌ای عمل کنند که حداکثر بهره‌وری از منابع انجام شود اما بااین‌وجود بخشی از اعتبارات مربوط به مبارزه با مواد مخدر صرف خنثی کردن بخش دیگری از اعتباراتی می‌شود که در این حوزه هزینه شده است: «پولی که دولت در بخش کاهش آسیب هزینه می‌کند در هنگام اجرای طرح‌های ماده 16 هدر می رود.»

او می‌گوید: «همه فعالیت‌هایی که در طی سال‌های گذشته تحت عنوان ماده 16 یا جمع‌آوری معتادان اجرایی شده تا شهر پاک‌سازی شود و مردم را از دست معتادان خیابانی رها کنند، به برنامه‌های درمان و کاهش آسیب اعتیاد ضربه جدی وارد کرده است.»

براتی ارائه خدمات کاهش آسیب به معتادان را دارای اثرات مثبت می‌داند و می‌گوید: «با ارائه خدمات کاهش آسیب در پاتوق‌ها بیماری ایدز و هپاتیت کنترل شده و از سرایت بیماری‌های عفونی و واگیردار در پاتوق‌ها جلوگیری شده است اما متأسفانه با اجرای طرح‌های ضربتی، تلاش‌های کسانی که مدتها در یک منطقه پرخطر کار می‌کنند تا اعتماد معتادان را جلب کنند و به آنها خدمات ارائه کنند را هدر می‌دهند.»

به گفته او تجربه نشان داده است که دستگیری معتادان و ورود به پاتوق‌های آنها مشکل را بغرنج‌تر می‌کند به طوری که این بیماری زیرزمینی شده و بیماران در سطح شهر پراکنده می‌شوند و مشکلات افزایش می یابد.

براتی از این که مسئولان خبر می‌دهند که در حال ساخت اردوگاه‌های ماده 16 برای نگهداری معتادان هستند متعجب است و می‌گوید باوجوداین که می‌دانند ساخت این اردوگاه‌ها فایده‌ای ندارد و مشکلی را حل نمی‌کند بازهم به این کار ادامه می‌دهند.

او با انتقاد از برخی از نمایندگان مجلس که به خاطر ناآگاهی به سازمان‌های دولتی فشار می‌آورند که معتادان بی‌خانمان شهر یا منطقه‌شان به وسیله نیروی انتظامی جمع‌آوری شود، می‌گوید: «این نمایندگان به جای تحت فشار قرار دادن سازمان‌ها و نهادهای مسئول باید مردم منطقه انتخاباتی خود را متقاعد کنند که این افراد بیمار هستند و نیاز به دریافت خدمات دارند و با جمع‌آوری آنها از سطح شهر فقط صورت‌مسئله پاک می‌شود.»

براتی بر این اعتقاد است که ماده 16 قانون مبارزه با مواد مخدر با وجود اینکه برخی ازدستگاه ها مدافعان جدی آن هستند، باید مورد تجدید نظر قرار گیردچون تجربه ثابت کرده است که کارایی لازم را ندارد: «بهتر است که مسئولان دولتی و غیردولتی، همدل، هم‌زبان و یک رأی شوند و توقف جمع‌آوری معتادان متجاهر با شیوه کنونی از سطح شهر را خواستار شوند. چون این روش نه تنها به خنثی کردن خدمات کاهش آسیب در کشور منجر می شود، بلکه اثربخشی چندانی هم ندارد.»