الکلها که متأسفانه امروزه میزان مصرف آنها در کشور بسیار زیاد شده است، انواع مختلفی دارند. از میان انواع الکلها، اتانول که در مشروبات الکلی استفاده میشود، متانول و «اتیلنگلیکول» که در صنعت استفاده میشوند پر کاربردتر هستند. در هنگام فرآوری اتانول گاهی به صورت ناخواسته مقداری متانول نیز تولید میشود. اگر این ماده –متانول– بیش از چند میلی لیتر توسط فردی چه به صورت خالص و چه همراه با اتانول مصرف شود خسارات جبرانناپذیری مانند عوارض مغزی از جمله کوری و مرگ را ایجاد میکند. تقریباً تمام مشروبات الکلی مقدار بسیار کمی متانول دارند به طوری که سطح خونی افراد از نظر متانول در مصرفکنندگان اتانول در بیشتر موارد مثبت میشود ولی در سطوح خطرناک نیست.
متانول مایعی است روشن، بدون رنگ با بوی خاص که به الکل صنعتی یا الکل چوب معروف بوده و در صنعت کاربرد فراوانی دارد. از متانول به عنوان حلال در اغلب پاککنندهها استفاده میشود.
متانول اگر چه از راه استنشاقی و از روی پوست نیز جذب میشود ولی تقریباً تمامی موارد مسمومیت با متانول به صورت خوراکی صورت میگیرد. بعد از مصرف متانول به صورت خوراکی، چه به صورت خالص یا به همراه اتانول حدود یک ساعت طول میکشد تا سطح متانول درخون به حداکثر مقدار خود برسد. (بین بیست دقیقه تا دو ساعت)
اگرچه متانول در بدن بسرعت جذب میشود ولی تغییرات صورت گرفته روی متانول در بدن است که سبب ایجاد خطرات جدی در انسان میشود. مقدار اندکی از متانول بعد از جذب از طریق کلیهها و تنفس از بدن مستقیماً و بدون تغییر دفع میشود ولی بیشتر متانول بعد از جذب در کبد دچار تغییر شده و دو ماده خطرناک به نام های «اسید فرمیک و فرمالدئید» را ایجاد میکند که منجربه آسیبهای جدی به سیستم عصبی و نهایتاً مرگ میشود به همین دلیل علایم مسمومیت با متانول به دو دسته زودرس و دیررس تقسیم میشود. علایم زودرس شامل علایم گوارشی از جمله تهوع، استفراغ، درد شکم، گیجی و خواب آلودگی است و علایم دیررس که معمولاً بین 24 تا 72 ساعت بعد از مصرف متانول دیده میشود، وخیمتر بوده و شامل تاری دید، کاهش بینایی، سردرد، سرگیجه، کاهش سطح هشیاری، دوبینی و کوری است.
فرمالدئید و اسید فرمیک تولید شده در کبد از متانول علاوه بر تخریب مراکز بینایی و عصب بینایی منجر به تاری دید، اختلال در بینایی، احساس دانههای برف در میدان بینایی و نهایتاً کوری میشود، مراکز دیگر مغز نیز توسط این دو ماده تخریب میشود که ممکن است علایم شبیه به پارکینسون در افرادی که زنده میمانند ایجاد کند.
تشخیص بموقع و ارجاع سریع بیمار به مراکز اورژانس تنها راه نجات افراد مسموم است چون در صورت ایجاد مسمومیت جدی بهترین و تنها راه نجات بیمار، دیالیز اورژانسی برای برداشت متانول و فرآوردههای آن از بدن است.
دکتر علی محمد علی محمدی
رئیس اداره آموزش و پژوهش پزشکی قانونی استان تهران
منبع: روزنامه ایران
پایان پیام
سپاسگذارم